سفارش تبلیغ
صبا ویژن
   

اساس حکمت ترس از خداونداست . [پیامبر خدا صلی الله علیه و آله]

تازه‌نوشته‌هاآخرین فعالیت‌هامجموعه‌نوشته‌هافرزندانم

[بیشتر]

[بیشتر]

[بیشتر]

[بیشتر]

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
نسبت عقل و دین 45 + جمعه 94 مهر 10 - 2:0 عصر

با تناسب اینکه «علم انسان به خودش» را پذیرفته اید می خواهم مطلبی را در مورد ابطال شبهه ی «مغز درون خمره » عرض کنم و نظر شما را هم جویا شوم.

این ابطال در طول چند شماره صورت می گیرد.

1-هر انسانی به خود علم حضوری دارد پس می داند که وجود دارد.

2-اگر دانشمند خبیث به انسان تصوری را القائی کند دیگر این انسان نیست که این فعل تصور را انجام می دهد و دانشمند خبیث است و با تناسب اینکه انسان به اعمالش علم حضوری دارد متوجه خواهد شد که از سوی شخص این تصور صورت نگرفته مانند شخصی که لبه ی پرتگاه ایستاده و کسی او را هل دهد نیرو از  بیرون بر او وارد شده و خود شخص متوجه این مطلب می شود.البته اگر توهمات و خیالات را که گاهی بر انسان متصور می شود را عنوان کنیم نمی توان گفت منبع آن بیرون است ولی کسی که همیشه در معرض نیروی خارجی قرار دارد متوجه این القاء خواهد شد.

3-اراده، یکی دیگر از افعال انسان است که انسان متوجه می شود کی عزم آن را کرده است و با توجه به اینکه ما به افعال خود علم داریم متوجه می شویم فعلی که عرض شد به آن علم حضوری داریم و اراده ای هم که به عزم آن علم حضوری داریم از جانب خود ماست نه از بیرون ما و انجام عملی با اراده کردن ما و صورت گرفتن آن توسط ما که با علم حضوری آن را درک کرده ایم صورت پذیرفته است و دانشمند خبیث آن عمل و فعل را به ما القاء نکرده است.

4-اگر کسی بپرسد از کجا معلوم همه ی این ها القاء دانشمند خبیث نیست که شما را با این مطالب به اشتباه انداخته است خواهیم گفت در علم حضوری، ما با علم داشتن به افعال و اعمالمان که از خطا به دور است از این القاء مصون هستیم و متوجه خواهیم شد از سوی خود ماست یا از بیرون ما.

استاد نظر شما نسبت به این مطلب چیست؟

آیا پذیرفتنی می باشد و می تواند مغز درون خمره را ابطال کند؟

آیا جایی نیاز به کامل شدن دارد که شما کمک به کامل شدن آن بفرمایید؟

فلسفه علم استدلال‌هاست
و دلیل‌ها

گزاره شماره 1 را پذیرفتیم
اما نسبت به گزاره شماره 2
این‌که اگر از بیرون به ما القاء شود
ضرورتاً درک خواهیم کرد که از خودمان نیست
نمی‌دانم چطور قابل اثبات باشد؟
آیا به صرف این‌که ما به خودمان علم حضوری داریم
دیگر هر القائی صورت بگیرد قطعاً متوجه خواهیم شد از خودمان نیست؟
ما تا به حال چنین وضعیتی را تجربه نکرده‌ایم
این‌‌که القایی به ما شده باشد
و متوجه شویم القاء است و علم حضوری خودمان نیست!

درباره گزاره 3 یعنی اراده
با شما موافقم
به گمان من نیز اراده چون  مخلوق خود ماست
می‌توانیم بفهمیم از ماست یا از غیر ماست

اما درباره گزاره 2 نتوانستم ضرورت آن را درک کنم

[ادامه دارد...]


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 74 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
نسبت عقل و دین 44 + دوشنبه 94 مهر 6 - 5:0 صبح

به نظر می رسد شما در اینجا تعصب به خرج می دهید.
خودتان فرمودید:
اجازه دهید ابتدا یک نکته‌ای را عرض نمایم
پرسش‌های فلسفی
معمولاً نیازمند تفکّر هستند
بیش از آن‌که محتاج تحقیق و بررسی و پژوهش باشند
اگر نظریات سه مکتب را در باب «علم حضوری» و «علم انسان به ذات خود» پذیرفته اید آیا دیگر دلیلی دارد که بخواهید آن را نپذیرید.
اگر در باب «وحدت و کثرت» و « اختیار» در این مکاتب نارسایی یافتید آنجا که زبانی گویا دارند را هم باید به دید آن وجه ببینید؟
البته جانب انصاف را نگهداشته اید اما عرضم پیرامون مساله ی «علم انسان به ذاتش» توسط «علم حضوری» می باشد که به نظر می آید تعصب خاصی نسبت به استاد حسینی (ره) دارید که مانع از پذیرش این مطلب می شود.
در هر صورت اگر بنده جوابم در این زمینه(علم حضوری نسبت به ذات) یافته باشم را با کمک و مساعدت و زحمات شما بوده است.

تعصب روی انسان‌ها و افراد
روی حتی اندیشه‌ها و نظریات
تعصب روی هر چه که غیر خدا باشد
قطعاً بدترین گرفتاری بشر و مایه انحراف و نابودی
گمراهی و ضلالت است

فرمایش شما بعید نیست صحیح باشد
و حقیر تلاش می‌کند دچار تعصب نباشد
و مطلبی را تا برای خودش هضم و حل نشده
نپذیرد

اما دلیل این‌که آن‌طور عرض کردم
زیرا با چند گزاره مواجه هستم:

1. این‌که یک فلسفه باید یک و تنها یک مبنا داشته باشد
اگر با مکتبی فلسفی برخورد کنم
که در جایی وجود را اصیل می‌داند
و هنگامی که در جایی از مباحثش دچار کاستی شد به اصالت ماهیت پناه ببرد
نمی‌توانم آن را یک مبنای صحیح فلسفی تلقی نمایم

2. فلسفه باید بتواند پاسخ اساسی‌ترین سؤالات بشر را بدهد
وحدت و کثرتی که در جهان می‌بینیم را توضیح دهد
تفسیری قابل قبول از زمان و مکان داشته باشد
و ربط آگاهی‌های بشر با اختیار او را بیان کند
هر مکتب فلسفی که قادر به پاسخگویی به یکی از این پرسش‌ها نباشد
یا پاسخی بدهد که عقلاً قابل قبول نباشد
با آن به مشکل برمی‌خورم

علت این‌که مبنای فلسفی استاد حسینی (ره) را پذیرفتم
پاسخ‌های هماهنگ و یکپارچه‌ای بود که می‌توانست به این مسائل فلسفی بدهد
اما امیدوارم اگر اشتباهی در این فهمم داشته‌ام
برطرف گردد
از تذکر و نظر لطف شما نیز سپاسگزارم

اما عرض من در کل این بود که حال که در موضوع «علم انسان به ذات خود» توسط «علم حضوری» توسط این سه مکتب جواب قانع کننده داده شده است حداقل پذیرفتن این مطلب، منطقی به نظر می رسد البته در این موضوع و در این مساله اما شاید در نگاه کلی حق با شما باشد و همین باشد که شما فرموده اید البته به نظر حقیر اگر در نگاهی موشکافانه به فرمایشات مرحوم حسینی الهاشمی(ره) نگریسته شود مطالبی هم که به مانند این سه مکتب جای تردید داشته باشد حتما به چشم می خورد و شما که فلسفه خوانده اید بهتر می دانید که غیر از قرآن هیچ ایسم و مکتبی کامل نیست و نمی تواند جوابگوی همه ی سوالات و پرسش ها و مطالب باشد که مورد انتظار شماست.

قطعاً هیچ مکتب فلسفی کامل نیست
و نمی‌تواند باشد
زیرا انسان رشد دارد
و فردایش قطعاً از امروز بیشتر می‌فهمد
پس هر آن‌چه که امروز بگوید
کامل نیست و نقص دارد
درست همین نکته است که ایجاب می‌نماید همیشه نسبت به مکاتب فلسفی قدیمی
با تردید نگاه کنیم و تلاش نماییم آن‌ها را ارتقاء بخشیم

ولی با فرمایش شما موافق هستم که این مسأله حل شده است
هر انسانی علم دارد به وجود خودش
و می‌داند که «هست»
بدون تردید
و هدف ما از نقد شبهه مغز در خمره هم همین بود
که نشان دهیم
این شبهه نمی‌تواند علم انسان به خودش را نفی کند
به شک تبدیل نماید

[ادامه دارد...]


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 74 - آقامنیر 118 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
نسبت عقل و دین 43 + شنبه 94 شهریور 28 - 10:0 عصر

اما حقیر متوجه جواب شما در مورد سوال دوم نشدم که:
آیا علم انسان به وجود خودش که «من وجود دارم» از نوع «علم حضوری» می باشد؟
نظریه ی انسان معلق ابوعلی سینا(ره) در صدد بیان چیست؟آیا موضوع این است که می خواهد علم حضوری انسان به وجود خویش را بیان کند؟

انسان معلق ابن سینا می‌خواهد اثبات کند
که اگر هیچ علم حصولی برای ما نباشد
یعنی تمام مجاری حسی ما را از کار بیاندازند
و هیچ درک و تصوری در ذهن نداشته باشیم
و هیچ مفهومی
باز هم درکی از «من» داریم
پس
علم ما به خودمان محتاج حواس ما نیست
و این یعنی درک ما از خودمان مبتنی بر علم حضوری‌ست

به این ترتیب ایشان سه چیز را ثابت می‌کند
نخست این‌:که «علم حضوری» وجود دارد
دیگر این‌که
علم ما به خودمان از سنخ «علم حضوری» است

اما آن‌چه ایشان درصدد اثبات آن است
و قصد جدی‌ و مهمش بوده است
اثبات نفس مجرد است
یعنی این‌که انسان مرکب از ماده و غیرماده باشد
جسم و روح
برای اثبات روح ایشان این نظریه را طرح فرموده‌اند
زیرا اگر روح وجود نمی‌داشت
چون انسان معلّق عاری از حواس مادی‌ست
هیچ درکی از جسم خود ندارد
ولی هنوز درکی از «خود» دارد
پس «خود» انسان
یا همان نفس او
جسم وی نیست
بلکه روحی‌ست که با جسم ترکیب شده است

کمی راجع به تاریخ «علم حضوری» مطالعه نمودم و به نتایجی دست یازیدم.
مگر در صحبتی که با شما قبلا به میان آمد درمورد علم انسان به «ذات خود» یا نفس خود» یا «خود» که از طریق «علم حضوری» درک می شود چیزی غیر از «من» است که ابوعلی سینا که از حکمت مشاء می باشد با انسان معلق آن را اثبات نموده است؟
مگر نفس یا ذات که انسان با علم حضوری آن را می یابد و به آن علم دارد به معنای علم داشتن به «من» نیست که هرکس آن را در خود می یابد؟
از طرف دیگر شیخ شهاب الدین سهروردی که شخصی از مکتب اصالت ماهیت می باشد اولین بار علم حضوری را مطرح نکرده و علم انسان از طریق «علم حضوری» را به ذات عنوان نکرده؟
ملاصدرا نیز که پایه گذار حکمت متعالیه می باشد از علم انسان به ذات خود از طریق «علم حضوری» به وفور سخن گفته است.
پس می توان نتیجه گرفت که اگر قائل به هر سه مکتب فوق باشیم پذیرفتن «علم انسان به ذات» خود را از طریق «علم حضوری» نمی توانیم انکار کنیم و هر سه مکتب فوق به این مساله اذعان دارند.

با فرمایش شما موافقم
اما...
این‌که مکتب اشراق را اصالت ماهیت بنامیم
به گمانم نادرست می‌آید

عرض کرده بودم که تا قبل از ملاصدرا
مرز روشنی بین اصالت ماهیت و اصالت وجود نبود
و این از ابداعات ایشان است
و با توجه به دیدگاه‌های شهودی و اشراقی سهروردی
نمی‌توان ایشان را به زعم حقیر اصالت ماهیتی دانست
زیرا کسی که قائل به «شهود» باشد
یا به قرائت‌های امروزینش «حضور»
نمی‌تواند حقیقت همه اشیاء را به ماهیات آن‌ها بداند
و وجود را اعتباری فرض کند!

ولی در کل با فرمایش شما
در این‌که هر سه مکتب مشاء و اشراق و حکمت متعالیه
علم انسان به خودش را «حضوری» می‌دانند
موافق هستم

با تناسب پاسخی که فرمودید می توانیم نتیجه بگیریم که شما «علم حضوری» به ذات را که با آن مخالفت می کردید پذیرفته اید؟

مشکل این است که بنده  از زمانی که با مبنای فلسفی استاد حسینی الهاشمی (ره) آشنا شدم، دیگر نتوانسته‌ام با مبانی فلسفی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه کنار بیایم!
نواقصی در آن مبناهای فلسفی به نظرم رسید
که پذیرش آن‌ها را برایم دشوار کرد
البته این بدان معنا نیست که این مکاتب فلسفی هیچ کارآمدی و فایده‌ای ندارند
دیدید که در نقض شبهه مغز در خمره
من از آن مبانی فلسفی استفاده کردم
زیرا در جدل، حقیقتاً هیچ فلسفه‌ای بهتر از آن مکاتبی که مبتنی بر اصالت ماهیت یا اصالت وجود باشند یافت نمی‌شود، یعنی مبانی فلسفی متکی بر «اصالت ذات»
اما در تحلیل «وحدت و کثرت» و همجنین «اختیار» با مشکلاتی مواجه شدم
وقتی مکاتب فلسفی مذکور را مبنای استدلال و تحلیل قرار دادم
از این رو اساساً پذیرش علم حضوری
به عنوان یکی از اقسام علم
محل اشکال است برایم
ادعا نمی‌کنم هر جه پنداشته‌ام قطعاً درست و صحیح است
هنوز نیاز به مطالعات بیشتر و بررسی‌های دقیق‌تر دارم
ولی خوشحالم بحمدالله شما پاسخ مورد نظر خود را یافتید
موفق باشید

[ادامه دارد...]


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 74 - آقامنیر 118 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
تقویم نماز + سه شنبه 94 شهریور 24 - 9:25 صبح

با هم رفتیم و پرینت گرفتیم
جداول داخل سیاه و سفید دو رو
جلد پشت و رو رنگی یک رو
با لمینیت
و فنری کردن
همه‌اش شد یازده هزار تومان
به نظرم واقعاً می‌ارزد

به دنبال راهی بودم
تا توجه دخترم را به جشن تکلیف جلب نماید
امسال کلاس سوم می‌رود
دبستان
و طبیعی‌ست که  یک جشن تکلیف در پیش رو دارد
از خود پرسیدم:
کاربردی‌ترین چیز برای تأکید بر نمازش چه می‌تواند باشد؟

خیلی خوشحال شد
از چند روز قبل گفته بودم که چیزی برایت ساخته‌ام
ولی نشانش ندادم
هر چه که اصرار کرد
گفتم می‌رویم و با هم چاپ می‌کنیم
و مدام امروز و فردا کردم
دو سه هفته‌ای پشت گوش انداختم
هی بهانه آوردم که امروز نمی‌شود... شاید فردا
عطشش زیاد شده بود
این‌که چه چیزی قرار است از چاپ خارج شود
چیزی که به او مربوط باشد!

دو روز پیش با هم رفتیم چند خیابان آن‌طرف‌تر
چاپخانه دیجیتال
واقعاً اگر حساب کنی
با این‌که یک دوره پنج‌ساله را در بر گرفته
جزوه‌ای شده که به قیمتش می‌ارزد
به قیمت هیجانی که در یک دختر در حال ورود به دوره بلوغ و تکلیف برمی‌انگیزد

برایش توضیح دادم که از 27 آذر
هر بار که نماز می‌خوانی
یک علامت در این جدول می‌زنی
اگر هم یادت رفت و جایش خالی ماند
خدا تو را می‌بخشد
هر وقت یادت آمد بخوان و علامت بزن

تمام پنج ماه رمضانی را که در این پنج سال پیش رو خواهد داشت را هم
در ستون «روزه» علامت زده‌ام
خوبی‌اش چه؟

اول این‌که شور و شوق برای عبادت پیدا می‌کند
احساس می‌کند حساب و کتابی در کار است
که اگر نخواند
جایی ثبت می‌شود
درست مشابه آن‌چه کرام‌الکاتبین از ما می‌نگارند
تجسّمی‌ست از حقیقتی که در جهان جریان دارد

دوم این‌که
بیست‌سال بعد به رنج نمی‌افتد
همه ما در کودکی سابقه کاهلی داریم
چندان دور از انتظار نیست
در آن عصر که تلویزیون فقط روزی یک‌ساعت کارتون داشت
پنج تا شش عصر
و فقط دو شبکه تلویزیونی
که بیش از پنج شش ساعت در طول روز برنامه نداشتند
و باقی را برفک پخش می‌کردند
(کنایه از این‌که چیزی پخش نمی‌کردند
زیرا ایجاب برفک مساوق است با سلب امواج! :)
در آن شرایط هم کاهلی بود
چه برسد به امروزی که
شب و روزش با دستگاه‌های رایانه پیشرفته چندهسته‌ای
اصلاً تو بگو ابررایانه
با این مگاهرتزهای وحشتناکی که دارند
و به این باریکی
گوشی‌های موبایلی که همراه ماست
قطعاً کاهلی به سراغ کودکان ما هم خواهد آمد

کاربرد دومش این است
بیست سال بعد که عقلش رسید
و خواست کاهلی‌ها را جبران نماید
حداقل یک فهرست از آن دارد
جاهای خالی را می‌داند و می‌تواند نیّت کند!

در هر صورت
سه ماه وقت دارم که تحریص نمایم
به نحوی که با اختیار خود
بله
انسان را خداوند «مختار» آفریده است
و انسان
با اکراه حرکت نمی‌کند و پیشرفت نمی‌کند
با اختیار خود باید برگزیند
عبادت را به جای بطالت
به قول استاد بزرگ تربیت
مرحوم شیخ علی صفائی حائری
«بهره انسان از عملش به اندازه بینش اوست»
اجبار، بینش نمی‌دهد
و بهره‌ای هم طبیعتاً نمی‌رساند!

و الله المُستعان


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: عکس 362 - فرزند 535 - آموزش 28 - سیده مریم 281 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
شاید آخرین بچه مدرسه ای + پنج شنبه 94 شهریور 12 - 10:0 صبح

سواد دنیا را تاریک می‌کند
دید را کاهش می‌دهد
سیاهی‌ست دیگر
عُجب می‌آورد از یک‌سو
این‌که «می‌داند»
تصوّر این‌که «ندانسته‌ای»‌ نمانده برایش

از سوی دیگر مشغله افزاست
نوشته‌ها بسیار شده
آن‌قدر زیاد
که کلام حق میان‌شان پنهان شود
به چشم نیاید و دیده نشود
اباطیل آن‌چنان فزونی یافته که «علم» کم‌مشتری گشته

دست هر آدمی یک گوشی هوشمند
مملوّ از وی و بی و کی و ویس و تا و انواع چت‌ها
آخر یک آدم و این‌همه ابزار ارتباط؟!
مگر می‌خواهد آپولو هوا کند؟!

درون آن‌ چه؟!
پر از حرف‌ها و سخن‌های بی‌فایده
تصاویر و متحرّک‌های باطله
سرگرمی‌هایی که سر انسان را واقعاً گرم می‌کند
غفلت می‌افزاید و از حقیقت دور
این شده سرانجام «سواد»
آن‌که خواندن بداند سخت است اگر بگوییم اسیر این چرندیّات نشود!
تکلیف بمالایطاق است انگار
موبایل بدهیم دست یک انسان ِ باسواد و بگوییم وقتت را تلف نفرما!
مگر می‌شود؟!

امسال این نیز قرار است باسواد شود
پس از خواهر و برادرش
خواندن بیاموزد
بتواند هر نوشته فارسی را بخواند

امیدوارم زمانی که سوادش شکفت
این درخت‌های باطل یا خشکیده باشند
و از ریشه قطع
همین واتزماتزهایی که مردم را به نشخوار مزخرفات هم واداشته
یا سیدمرتضی خودش قوامی یافته
شخصیّتش رشد کرده
بتواند پاسدار روح خویشتن باشد
و آن را به چنین وقت‌تلف‌کن‌هایی نیالاید!


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: عکس 362 - فرزند 535 - مدرسه 36 - سید مرتضی 271 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
کاست بازی + شنبه 94 شهریور 7 - 8:51 صبح

یک روز خیلی مهم بودند
امروز شاید در خانه خیلی‌ها باشد
ولی دیگر
هیچ کاربردی ندارند این نوارهای کاست

خیلی از نوارها مربوط به پدرم بود
قبل و بعد از انقلاب
سخنرانی‌های امام(ره) و بزرگان را
در قالب کاست در اختیار داشت
و بعضی مربوط به برادرانم

همه این کاست‌ها به من رسید
در یک جعبه نگهداری می‌کردم
تا این‌که...

چند روز پیش دوباره دیدم‌شان
و از خود پرسیدم
با آن‌ها چه کنم؟
وقتی به عصری وارد شدند
که دیگر هیچ ارزشی ندارند
حتی دستگاهی که بتواند آن‌ها را پخش نماید نیز
در کمتر خانه‌ای پیدا می‌شود؟!

فکری به نظرم رسید
و خاطراتی
کودک که بودیم
گاهی شیطنت کرده
از آن‌ها به جای آجر
در بازی‌های‌مان بهره می‌بردیم
گفتم شاید برای کودکانم امروز
همین بازی جذاب به نظر آید

و آمد

بچه‌ها خیلی خوشحال شدند
خیلی زود هم یاد گرفتند
چند نمونه خودم ساختم
و بعد خودشان
حدود 80 عدد نوارکاست
خیلی بچه‌ها را سرگرم می‌نماید
این‌که می‌توانند از خلاقیت خود استفاده کرده
هر چه می‌خواهند بسازند!

چقدر سریع همه چیز تغییر کرد
ما در چه عصر پرشتابی زاده شدیم
چه زود کهنه شدند
و چه زود از رده خارج
و آینده چه سریع پیش می‌آید
و ما با چه سرعتی
به سوی جهان پس از مرگ پیش می‌رویم
عمر ما کوتاه
و راه طولانی
فغان از قلّت زاد و توشه...

قربان مولایم (ع) که فرمود: «آهِ مِنْ قِلَّةِ الزَّادِ، وَطُولِ الطَّرِیقِ، وَبُعْدِ السَّفَرِ، وَعَظِیمِ الْمَوْرِدِ»
(آه از کمى توشه، و درازى راه، و دورى سفر، و عظمت قیامت)


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: بازی 21 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
بازی روزآمد + جمعه 94 مرداد 30 - 10:2 عصر

برای ما خیلی جذاب بود
دو دهه پیش
اما
فکر نمی‌کردم برای کودکان این عصر نیز همچنان جذاب باشد!

هفته پیش بچه‌ها
به اسباب‌بازی‌های کودکی‌ام دست یافتند
چیزهایی که باقی مانده
از دورانی که هم‌سن و سال خودشان بودم

علاقه‌شان به کارت‌بازی گل کرد
ول‌کن نبودند
غیر از دوتایی که سواد دارند
آن مدرسه‌نرفته هم مشغول بازی شد
حروف‌ها را نمی‌توانست بخواند
شماره ردیف را می‌گفت و عدد مقابلش
از بازی ماشین و هواپیما و موتور
استقبال فراوان کردند

اندکی اندیشیدم
به منافع این بازی
دیدم دارند عددهای بزرگ را سریع می‌خوانند
ابتدا به سختی
ولی رو به سرعت
بزرگتری و کوچکتری بین اعداد
کدام بیشتر است و کدام کمتر
و بالاخره خواندن اجباری همان چند کلمه
خصوصاً برای سیداحمد که تازه اول دبستان را پشت سر گذاشته
منافع زیادی داشت
و از همه پرسودتر؛ رقابت!

پیروزی همیشه جذاب بوده
یکی از نیازهای اساسی هر انسان
بازی با کارت و با اعداد و ارقام آن
معمولاً یک توازن عادلانه و قابل پذیرشی را برای رقابت رقم می‌زند
فرصت‌های برابری برای پیروز شدن

کارت‌ها قدیمی
رنگ و رو رفته و در حال پاره‌شدن بعضی
خواستم از نو بسازم
در بازار و مغازه‌ها که ندیده‌ام
کار جدیدی در این زمینه

به نظرم گوشی موبایل جذاب‌تر است
اگر روزی ماشین می‌زدند و موتور و هواپیما
عصر ما بود
دوره‌ای که طیّ شد
برای امروز
گوشی تلفن همراه تنوع بیشتری یافته
این شد که جمع کردم
از اطلاعات یک سایت اینترنتی معتبر
و این کارت‌ها را ساختم

تعداد 114 عدد کارت است
در اندازه بزرگ ببینید:
http://movashah.id.ir/o/mobcrd.jpg

نسخه فتوشاپی می‌گذارم
برای آنان‌که تمایل به استفاده دارند
http://movashah.id.ir/o/mobcrd.psd
چند خیابان آن‌طرف‌تر رفتیم
دادیم مغازه زیراکسی محل‌مان
پرینت رنگی کرد روی مقوا
برش زدیم و این بازی جالب به دست آمد!
به همین سادگی! :)

هر چقدر هم که فناوری پیشرفت کند
کنار هم نشستن و یک بازی گروهی
جذابیت خود را از دست نمی‌دهد
و به گمانم هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین این ارتباط دوستانه و صمیمی در خانواده شود!

پ.ن.
با گذاشتن فلش‌های سبز و قرمز
قصد داشتم به بچه‌ها کمک کنم
تا بدانند کدام کمتر باشد برنده‌اند و کدام بیشتر
واحدهای شمارش را هم نوشتم تا آشنا شوند بیشتر
و از قلم و فونتی استفاده کردم که خوانایی بالایی داشته باشد!


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: بازی 21 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
نسبت عقل و دین 42 + دوشنبه 94 مرداد 26 - 4:0 صبح

فقط اینجا یک سوال برای من باقیست که من چندین کتاب با موضوع «علم حضوری» از نویسندگان مختلفی اعم از: آقای محمد فنایی اشکوری،آقای مهدی حائری یزدی،آقای ابراهیم دادجو و...یافته ام و نمی دانم جواب شما نسبت به سوال من چیست که دوست دارم بدانم.
علم انسان به ذات خود چیست؟
فکر میکنم با این جواب شما، بتوانیم درمورد علم حضوری به نتیجه برسیم که شما چه دیدگاهی نسبت به آن دارید.

اجازه دهید ابتدا یک نکته‌ای را عرض نمایم
پرسش‌های فلسفی
معمولاً نیازمند تفکّر هستند
بیش از آن‌که محتاج تحقیق و بررسی و پژوهش باشند

شما خود نیز
می‌توانید روی همین پرسش بیاندیشید
فکر کنید
این‌که «به ذات خود چه علمی دارید؟»

بنده بحث را این‌گونه آغاز می‌کنم
با یک پرسش دیگر:
«اساساً علم به ذات یعنی چه؟»

وقتی ما از «ذات» سؤال می‌کنیم
دقیقاً به دنبال چه هستیم؟
اصلاً «ذات» چه معنایی دارد؟
اختلافات زیادی بین مکاتب فلسفی یافت می‌شود
بر سر تعریف «ذات»

اگر اصالت ماهیتی باشیم
اگر مانند افلاطون بیاندیشیم
ذات به ماهیت اطلاق می‌شود
ابن‌سینا نیز وقتی می‌گوید:
«خدا زردآلو را زردآلو نکرد، فقط به زردآلو هستی داد»
او نیز
ذات را دارد به ماهیت انگار تعریف می‌کند
ذات در منطق صوری نیز
مبتنی بر فلسفه اصالت ماهیت
به حدّ تام اطلاق می‌شود
ذاتیات را جنس و فصل شیء می‌دانند
مثلاً ذات انسان چه می‌شود؟
«حیوان ناطق»
که البته
خود فلاسفه ماهیتی نیز معتقد بوده‌اند این‌ها ذات انسان را نشان نمی‌دهد

آقای غرویان جایی در کتاب آموزش فلسفه خود
به این جمله از ابن‌سینا اشاره می‌فرمایند:
«دوستان من می‌خواهند ذات اشیاء را به آن‌ها بگویم
ولی من عذر می‌خواهم»

ما معمولاً در جواب از «ذات» شیء
به اعراض آن اشاره می‌کنیم
به «رسم»
همان که استاد حسینی (ره) «کیفیات» شیء نام می‌نهد

افلاطون هم اگر قائل به «مُثل» بود
آن‌ها را حقیقت ذات اشیاء‌ می‌دانست
که  در واقعیت وجود دارند

اصالت وجود هم از «ذات» بحث می‌کند
ولی آن را به «وجود جوهری» شیء نسبت می‌دهد
ملاصدرا نمی‌تواند ماهیت را ذات شیء بداند
زیرا اشیاء را به «بودن‌شان» متقوّم می‌داند


اصالت وجود با اعتباری خواندن ماهیت
عملاً کیفیات را اعتباری نمود
عدمی
کیفیات و آثار اشیاء
تماماً تبدیل می‌شوند به امور وهمی
حقیقت جز «وجود» نیست
این‌جا ذات به وجود متصف می‌گردد

اما وقتی به عقل خود رجوع می‌کنیم
می‌بینیم تمام آن‌چه از اشیاء می‌دانیم
اختصاص به «کیفیات» آن‌ها دارد
زیرا علم ما به هر چیزی
تابع یک نحوه «رابطه» ما با آن شیء است
و در این رابطه
دو طرف متأثر می‌گردند
ما تأثری که در خودمان حس می‌کنیم
تغییری که در ما حاصل می‌شود
از ارتباط با شیء را
علم می‌نامیم
و این علم
صرفاً به کیفیاتی منحصر است
که ما دریافت می‌داریم

دقت کنید
این کیفیات هم دقیقاً توصیفگر کیفیات شیء نیستند
بلکه
تنها بیانگر کیفیاتی هستند که در ما پدید آمده
از تأثیر آن شیء
بنابراین علم ما
تنها توصیفگر حالات خود ماست
این می‌شود ذات
همان ذاتی که ما از شیء تصوّر می‌نماییم
در وهله بعد البته
ما این تصوّرات را با هم می‌سنجیم
و به معقولات ثانی دست می‌یابیم
مثلاً به وجود
به عدم
به علیت
به تغییر
به حرکت
به مکان و زمان و امثال آن

پس ابتدا باید روشن کنیم اصلاً ذات چیست؟
ذاتی که ما برای خودمان قائلیم
و می‌خواهیم علم به آن را بررسی کنیم

برای قائلین به اصالت ماهیت
که ذات را همان ماهیت می‌دانند
و ماهیت را حقیقتی مستقل از موجودات خارجی
مشترک بین نفس‌الامر و ذهن و خارج
برای آن‌ها علم پیدا کردن به ذات به این معناست
که ما ماهیتی را در ذهن خود درک می‌کنیم
که عین همان ماهیت در خارج موجود شده است
این‌جا ما علم به ذات داریم
ولی چنین علمی
هیچ راهی برای اثبات ندارد
اثبات این‌که: «این ماهیت، همان ماهیت است»
لذاست که ابن‌سینا عذر می‌آورد
از بیان ماهیات اشیاء

اما بر مبنای اصالت وجود
علم به ماهیت کفایت نمی‌کند
و ما را عالم به شیء نمی‌نماید
زیرا ماهیت اساساً یک ساخته و جعل ذهنی‌ست
در برخورد و مواجهه با وجود
اعتباری‌ست
ما درکی از قند پیدا کرده‌ایم
و نام آن حیثیت مدرکه را «سفید» گذاشته‌ایم
در اصالت وجود علم تنها از یک راه حاصل می‌گردد
وحدت
باید که نفس من با نفس شیء متحد شود
اگر هم شیء مذکور مادی بود
چون وحدت با آن ممکن نیست
باید با نفس مجرّدی که علت آن شی‌ء است متحد شود
این عین تصریح علامه شهیر
حضرت استاد طباطبایی(ره) در نهایه است
یعنی باید با خالق آن شیء مادی متحد شویم
و از این اتحاد
علم حاصل می‌گردد برای ما

حتی برای تفسیر علم حصولی نیز
اصالت وجود نمی‌تواند علم حصولی را توضیح دهد
بلکه آن را
خود علم حصولی را
خود مفاهیم و تصوّرات را
یک شیء خارجی در نظر می‌گیرد
که نفس ما با آن مفاهیم وحدت پیدا می‌نماید
و به این واسطه
به آن مفاهیم علم پیدا می‌کند
و به واسطه آن مفاهیم
به شیء خارجی عالم می‌شود
البته اگر بتواند نسبت آن مفاهیم با شیء خارجی را اثبات کند
که از این کار ناتوان است
مگر به برهان خلف
همان که به نقل از شهید بزرگوار
استاد مطهری عرض کردم
این‌که اجمالاً می‌دانیم علم‌هایی داریم
و اگر حواس ما خطا می‌کردند
تردید به تمام علوم کشیده می‌شد
و علمی باقی نمی‌ماند
پس آن مفاهیم ارتباط و نسبتی قطعی با واقعیت دارند!

این‌جا دیگر ذات معلوم وجود ندارد
این‌جا یک ذات بیشتر نیست
عالم و معلوم یک ذات بیشتر ندارند
و نسبت دادن «عالم» به خود «معلوم»
صرفاً یک اعتبار عقلی‌ست
یعنی یک جعل است
برخلاف آن‌چه که نقل فرموده بودید
این اعتبار همانند اعتباری بودن ماهیت
نمی‌تواند مفسّر تضایف علم و عالم باشد
و این ارتباط را نیز جعلی و ساختگی می‌کند
زیرا اصلاً دیگر ارتباطی در کار نیست
علی فرض این‌که اساساً ارتباط داشتن فرع بر دوئیّت است
بر دو تا بودن
اگر دو تای حقیقی نیافتیم
ارتباطی بین آن‌ها قابل فرض نیست
و اگر دو تا بودن اعتباری باشد
یکی باشند و ما دو تا فرض کرده باشیم
باید بگوییم که علم یکی بر دیگری هم فرضی‌ست
یعنی آن را نیز ما فرض کرده‌ایم!

این‌ها دو مبنا در تعریف علم
اما اگر علم را «سنجشی» معنا کنیم
این‌که عقل انسان بر اساس مقایسه ادراکات خود با یکدیگر
متوجه می‌شود که «ادراکاتی دارد!»
دقت کنید
ما حتی پیش از این مقایسه
از داشتن ادراک هم عاجزیم
کسی که تمام وقت در تاریکی باشد
او نه تنها نور را درک نمی‌کند
حتی هیچ درکی از تاریکی هم ندارد
مانند کسی که در هوای گرم است
این‌طور نیست که فقط درک از هوای سرد ندارد
بلکه
او حتی به هوای گرم هم علم ندارد
متوجه نکته لطیف این سطور شدید؟
ما علم خود به هر چیزی را از «مقایسه» می‌گیریم
وقتی از تاریکی به روشنایی می‌رویم
دو علم پیدا می‌کنیم
دو علم که با هم پیدا می‌شوند
حادث می‌گردند
علم به تاریکی و علم به روشنایی
و اگر این تغییر رخ نمی‌داد
هیچکدام از این دو علم حاصل نمی‌شد *

اگر قائل به چنین مبنایی در تعریف علم باشیم
چیزی که استاد حسینی الهاشمی (ره) طرح نموده است
در مباحث فلسفی خود
علم انسان به «ذات» کلاً بی‌معنا می‌شود
درک از «ذات» اصلاً معنا ندارد
ما صرفاً به تفاوت‌ها علم پیدا می‌کنیم
یعنی همان «فصل»ها
ما از «جنس» چیزی نمی‌دانیم
و عقل ما نمی‌تواند از چیزی که نمی‌داند
و نمی‌تواند اصلاً بداند
گزارش دهد
معماری عقل بشر اصلاً به‌گونه‌ای نیست
که بتواند از «جنس» و از «ذات» گزارش کند
نمی‌تواند درکی از آن داشته باشد

بله
بلکه عرفای از فلاسفه
یعنی همان قائلین به حکمت متعالیه
حکمت صدرایی که در چهار سفر عرفانی تدوین یافته
اسفار اربعه
این درک از واقعیات را منسوب به شهود نمایند
جایی به نام قلب
در روح بشر
که ظاهراً بتواند اموری را درک نماید
اما عقل
آن‌چه ما علم را به آن معمولاً متصف می‌سازیم
نمی‌تواند «ذات» را درک کند

عقل ما تنها «تغییر» را درک می‌کند
و این درک از تغییر
تنها اوصاف اشیاء را به ما نشان می‌دهد
کیفیات آن‌ها را یعنی
آثار آن‌ها را
آثاری که در ما پدید آورده‌اند
ما حتی نمی‌دانیم
و نمی‌توانیم بفهمیم که آن‌ها
چگونه این آثار را در ما می‌نهند
زیرا دانستن کیفیت تولید آثار
نیازمند حکومت و سلطه عقل بر نفس ارتباط است

با یک مثال:
الف با ب مرتبط می‌شود
الف در ب اثر می‌گذارد
ب در الف اثر می‌گذارد
ب متوجه تغییر خود می‌شود
از این تغییر علم پیدا می‌کند به اثر
از اثر پی می‌برد به این‌که الفی وجود دارد
زیرا اگر الف نبود
اثر هم نبود
زیرا وقتی الف نبود
اثر نبود
حالا که اثر آمده
یا از خود ب منشعب شده
که اگر چنین است
پس چرا تا به حال نشده بود؟ **
نتیجه می‌گیرد که این اثر باید از خارج خودش باشد
پس اجمالاً می‌فهمد الفی هست
اثر را با آثار دیگری که در تغییرات قبلی خود درک کرده می‌سنجد
می‌فهمد الف غیر از جیم است که قبلاً اثرش را درک کرده بود

پس در وهله اول
از سنجش قبل و بعد ارتباط
پی به هستی الف می‌برد
و سپس از سنجش اثر با سایر آثار
پی به کیفیت اثر

این میزان علمی‌ست که ما به «وجود» و «ماهیت» اشیاء داریم
در دو مرحله‌ای که عرض شد

ممکن است شما این مبنا در تعریف علم را نپذیرید
مانند بسیاری که مخالف آنند
ولی این را باید بر عهده عقل خویش بگذارید
حالات متصوّره خود را تحلیل کنید
و ببینید آیا فرآیند دانش در ذهن شما همین نیست؟

حالا به سؤال بازگردیم
علم انسان به ذات خودش چه می‌شود؟
اصلاً می‌شود؟
انسان می‌تواند به خودش علم داشته باشد؟
در این حالت ما باید دو طرف فرض نماییم
یک طرف نفس بشر است
و طرف دیگر خود بشر
چطور می‌شود چنین علمی را تعریف کرد؟
اگر علم را به «ارتباط» معنا کنیم
این‌جا چه ارتباطی حاصل شده؟

ما به حالات خود علم داریم
زیرا این حالات، نوعی تغییر در ما هستند
اما آیا به نفس حالات
و چیستی آن‌ها نیز علم داریم؟
آیا می‌دانیم چطور غم می‌آید
چطور شادی می‌آید

یا باید مانند غربی‌ها ماتریالیست شویم
و انسان را تنها به ماده‌اش تعریف کنیم
که غم و شادی و لذت و حالات دیگر را
به ترشح هورمون‌های غدد درون‌ریز توصیف کنیم
به اندروفین و دوپامین و مانند آن
یا اگر قائل به شأن روحانی انسان باشیم
این‌که محل ادراک «مغز» نیست
بلکه «روح» بشر است
روح انسان است که متأثر می‌گردد
و جایگاه غم و شادی و سایر حالات است
همان نفس مجرّد
اگر چنین بگوییم
چطور می‌توانیم «نفس حالات» را تفسیر نماییم؟

درباره با «ذات خودمان» نیز
ما تنها با آثار ارتباط داریم
اوصاف و کیفیات را درک می‌کنیم
اساساً عقل ما این‌گونه است
اگر آن را «سنجشی» بدانیم
«عقل محض» که نداریم
عقل مطلق چه معنایی دارد؟

عقل مخلوق است
مخلوق محدود است
و این حد مانع می‌شود که هر چیزی را درک نماید
بر این استدلال است
که ما باید برای هر «درکی» توصیفی داشته باشیم
تا آن را «درک» بنامیم
علم یعنی
این‌ها مرزهای عقل هستند
و فلاسفه متقدّم این مرزها را نمی‌شناختند معمولاً
عقل را بی‌مرز تصوّر کردن
سبب این مغالطات شده
این‌که ما بخواهیم به «ذات» خود علم داشته باشیم
ما حتی نمی‌دانیم با چه مکانیزمی حالات در ما پدید می‌آیند!

ما از خود
تنها تغییرات را می‌فهمیم
و برای یافتن منشأ این تغییرات
نیازمند تحقیق و بررسی هستیم
پس «علم به ذات خود» بی‌معناست
ما فقط به آثار ذات خود علم پیدا می‌کنیم
درست مانند درکی که نسبت به سایر اشیاء داریم!

فلسفه یک علم عقلی‌ست
عقل شما کدام یک از سه نظریه ذکر شده را سازگارتر می‌بیند؟

* همین مطلب یک اشکال به نظریه «انسان معلّق» ابن‌سینا نیز محسوب می‌گردد.

** دقت می‌کنید که این استفاده از «اصل علیت»‌ نیست
بلکه استناد به قاعده «عدم تماثل» شهید صدر (ره)
و مبتنی بر یقین حاصله از استقراء است.

[ادامه دارد...]

 


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 74 - آقامنیر 118 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظرات شما ^

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
نسبت عقل و دین 41 + دوشنبه 94 مرداد 19 - 11:0 عصر

درپاسخ نکاتی به عرض می رسد:
1.علم حضوری علمی است که از طریق مفهوم یعنی صورت حا کی برای ما حاصل نمی شود. بر خلاف علم حصولی.
2. این دو نوع علم را ما در خود می یابیم.مثلاوقتی که من مفهوم غم را در ذهن داشته باشم ولی خودم غمناک نباشم در اینجا علم حصولی در باره غم وجود دارد اما من فاقد علم حضوری به غم هستم.
3. آنچه در تحقق علم - اعم از علم حصولی و علم حضوری - لازم است  تغایر اعتباری عالم و معلوم است نه چیز دیگر.
4.بدین ترتیب بطلان این سخن که علم حضوری چون تغایر عالم و معلوم در مورد آن وجود ندارد ممکن نیست روشن می شود زیرا چنانکه گفتیم درعلم به هر چیز تغایر اعتباری شرط است نه تغایر وجودی وگرنه باید حتی علم حصولی شخص به خودش هم ممکن نباشد!!

پرسش‌های خوبی‌ست
مرا به مسیری می‌کشاند
که چندان قصد نداشتم نزدیک شوم
نقدهایی که
کمتر در میان ما طرح می‌شود
و بحث‌هایی که
به دلیل «آموزشی» شدن فلسفه صدرایی در حوزه و دانشگاه
در سنوات اخیر
بیشتر «تسلیمی» پذیرفته شده
و کمتر «تحقیقی»

علمی که بدون وساطت مفهوم حاصل شود
هیچ صورت ادراکی نباشد
واسطه‌ای در کار نیست اصلاً
ولی علم حاصل شده
علم حضوری از منظر اصالت وجود همین است
و نمی‌تواند جز این باشد
اما چطور چنین علمی ممکن است؟

باز هم باید به تعریف علم باز گردیم
ریشه اختلاف همان است که پیش از این عرض شد
این‌که چه تعریفی از علم داشته باشیم

یادتان هست از مثال نان چیزکی عرض کردم
فیلسوفی که از نان تعریفی ارائه کرد
که هرگز در دنیا نه وجود داشته
و نه به وجود خواهد آمد
و هیچ‌کس تا به حال چنان نانی نخورده است

قدما
تا پیش از صدرالمتألهین شاید اکثراً
علم را «حضور صورت شیء عند العقل»‌ می‌دانستند
اصلاً علم در «ذهن» تعریف می‌شده
و هر تصویری که از شیء در ذهن حاصل می‌گشته است
آن را علم می‌دانستند

این‌جا به علومی برخوردند
که تصوّر کردند تصویر ندارند
و این شد که به علم حضوری حاجت افتاد
همان مثال رایج و قدیمی گرسنگی و تشنگی
اما اگر امروز بدانیم
این علوم هم تصویر دارند
و صورتی که در ذهن و عقل حاضر می‌شود
نیازی به تقسیم علوم به حضوری و حصولی نخواهد بود

اما نسبت به حکمت متعالیه
اصلاً قضیه متفاوت است
علم به «حضور مجرّد نزد مجرّد» تعریف می‌شود
دقت کنید
باز هم اختلاف در تعریف علم است
یعنی وقتی نفس انسان که مجرّد است
یعنی از جنس ماده نیست
پس ذو ابعاد ثلاثه نیست و مکان ندارد و زمان نیز شاید
این شیء مجرّد
که حتی نمی‌دانیم آیا می‌توانیم به آن «شیء» بگوییم یا خیر
چیزی که برای عقل انسان قابل تصوّر نیست
این‌چنین نفسی را حکمت متعالیه برای انسان قائل است
حالا این نفس
این نفس مجرّد
وحدت پیدا می‌کند با یک مجرّد دیگر
و علم حاصل می‌گردد
البته این تعبیر هم مسامحی‌ست
تعبیر وحدت پیدا کردن
زیرا اصلاً وحدت که قابل پیدا کردن نیست
زیرا موجود مجرّد «حرکت» ندارد
قوه‌ای ندارد که به فعل بدل گردد
تغییر ندارد
نمی‌تواند با چیز دیگری وحدت پیدا کند که قبلاً وحدت نداشته
یعنی چیزی به موجود مجرّد «اضافه» نمی‌شود
و چیزی از آن «کم» نمی‌گردد
این‌ها قطعاً با هم وحدت داشته‌اند
التفات به این وحدت برای صاحب علم حاصل می‌گردد

حالا شما بفرمایید که وحدت چه معنا دارد در دو مجرّد؟
اساساً مجرّد چگونه مخلوقی‌ست که قابلیت وحدت داشته باشد
و بتوانیم دو تای از آن‌ها را «درهم» تصوّر نماییم؟
برای دو چیزی که مکان ندارند
وحدت چه معنا دارد؟
دقت کنید که بخواهید به «بی‌مکان» نظر نمایید
اصلاً «بی‌مکان» نمی‌تواند دو تا باشد در عالم
زیرا اگر دو «بی‌مکان» یعنی دو موجود مجرّد در عالم داشته باشیم
آن دو
حتماً یکی هستند و با هم وحدت دارند!

در این نگاه نیز تقسیم علم به حضوری و حصولی لغو است
زیرا هیچ علمی «حصولی» نیست
اصلاً مفهوم نمی‌تواند واسطه در ادراک باشد
شما را مجدداً ارجاع می‌دهم به مرحله یازدهم نهایةالحکمة
علم همیشه حضوری‌ست
و مفهوم اساساً وجود ندارد
زیرا نفسی که مجرّد باشد
و عقل هم فراموش نکنیم که از قوای نفس است
تنها با «حضور مجرّدٍ لمجرّدٍ» عالم می‌شود
و «صورت» مجرّد نیست
بر فرض این‌که اصلاً موجود باشد!

اما این‌که مفهوم غم در ذهن باشد ولی خودم غمناک نباشم
این قابل توصیف نیست
مگر با خلط اصالت ماهیت با اصالت وجود!
سؤال این است که مفهوم چیست؟
مفهومی که در منطق صوری توصیف شده است
این مفهوم اصلاً در فلسفه جایی ندارد
در فلسفه صدرایی
فلسفه‌ای که امروز در میان ما رواج دارد
ذهن کجاست؟
منطق توضیحی نمی‌دهد که ذهن چیست و کجاست
نباید هم بدهد
زیرا فلسفه که نیست
این کار فلسفه است
فلسفه‌ای که این منطق با آن آشنا بود
از زمان ارسطو
که مدوّن منطق نام گرفت
آن فلسفه برای ذهن جایی قائل بود
چون اصالت وجودی نبود
اما وقتی دوستان ما مبنا را تغییر دادند
در فلسفه
فراموش کردند منطق را متحوّل نمایند

همین بحث خاطرم هست چند سال پیش در حضور استاد غرویان طرح شد
با ایشان سر همین موضوع گفتگو شد
ایشان هم پذیرفتند و بلکه مصرّ
که منطق ارسطویی سازگار با فلسفه اصالت وجودی نیست
فرمودند که منطق دیگری باید تدوین شود
منطقی که صدرایی باشد

هنوز در منطق از مفهوم و ذهن سخن به میان می‌آید
در حالی که در اصالت وجود
بر مبنای فلسفی
ذهن به درون نفس مجرّد نقل مکان کرده
و «کیفیت مادی» چطور می‌تواند بر «نفس مجرّد» نقش بندد
کافیست یک جستجوی ساده در اینترنت بنمایید
تا فرمایشات اساتید مبرّز فلسفه را بیابید
که اذعان دارند
مجرّد نمی‌تواند ظرف برای مادی باشد!

درباره تغایر اعتباری نیز که نیاز به توضیح نیست
کافیست اندکی دقت بفرمایید
پیش از این هم به عرض رسید
اگر تغایر «اعتباری» شد
پس نتیجه آن تغایر هم «اعتباری» می‌شود
اگر علمی به واسطه «اعتبار» حاصل گردد
آیا آن علم می‌تواند «غیر اعتباری» باشد
می‌تواند «حقیقی» باشد؟
فراموش نکنید
در فلسفه اصالت وجود
اعتباری به معنای غیرحقیقی است
غیر منشأدار
غیر واقعیت‌دار
چیزی که مابحذاء واقعی دارد را حقیقی می‌نامند
مانند وجود
و چیزی که مابحذاء ندارد
چیزی که در خارج از وجود انسان نیست
چیزی که ذو اثر نیست
آن را اعتباری می‌نامند

البته استاد فیاضی از معدود اساطینی‌ست که به این نگرش اعتراض دارد
ایشان علامه طباطبایی (ره) را به فهم نادرست از کلام ملاصدرا محکوم می‌نمایند
این‌که اعتبار به چنین معنایی
ماهیت را عدمی می‌کند
در حالی که ملاصدرا نمی‌خواسته این‌طور بگوید
بلکه یک حیثیت وجودی برای ماهیت قائل است
این را هم می‌توانید جستجو بفرمایید
نظریه استاد فیاضی هم زیاد طرح شده
در مقالات مختلف و مصاحبه‌های گوناگون
بنده خود در جلسه‌ای که ایشان این بحث را طرح می‌فرمودند حضور داشتم
یک ساعتی سر همین موضوع صحبت کردند
ایشان تصریح داشت در این‌که حکمت متعالیه
ترکیبی از اصالت وجود و اصالت ماهیت است

اما در هر صورت
آن‌چه در کلام استاد مصباح و استاد جوادی آملی (حفظهما الله)
و این دست بزرگواران
و اساتید فلسفه
دیده و شنیده می‌شود
آن‌چه اعتباری باشد
بهره‌ای از وجود ندارد
اگر عالم و معلوم تغایر اعتباری دارند
با توجه به این‌که عالم و معلوم متضایفانند
مانند پدر و پسر
اطلاق عنوان عالم و معلوم به آن‌ها هم اعتباری می‌شود
و در حقیقت
نه عالمی به کار است و نه معلومی

البته اما
این بر فرض متغایر گرفتن عالم و معلوم در علم حضوری‌ست
به تغایر اعتباری
اما بر مبنای اصالت وجود
اصلاً نیاز به تغایر میان عالم و معلوم نیست
حتی تغایر اعتباری
زیرا علم تعریف می‌شود به «وحدت»
به «حضور دو مجرّد نزد هم»
حضوری که قطعاً مکانی نیست
یعنی جا ندارند
جایی که با هم در آن‌جا هم‌زمان باشند
بلکه این حضور یک معنا بیشتر ندارد
این‌که «یکی» هستند
وقتی دو مجرّد یکی باشند
هر دو به هم علم دارند
و این علم تعریفی متفاوت دارد با آن‌چه در منطق گفته می‌شد
این علم را باید شهودی درک کرد
یک تعریف عرفانی شاید
باید آن را به منزلت و مقام و رتبه وجودی شیء تعریف نمود
چنین علمی اصلاً «معلوم» نمی‌خواهد
اصلاً از قبیل متضایفین در مفاهیم نیست
این‌جا «علم» هست، بدون «معلوم»
مانند این‌که بگوییم: «زید در پله سوم ایستاده است»
این‌جا «علم» بدون «معلوم» تعریف می‌شود
این‌جا «حرکت جوهری» ملاصدرا شاید توجیه شود
این‌که هر وجودی در ذات خود تغییر دارد
این تغییر یا به افزایش بهره آن از وجود می‌انجامد
یعنی در «وجود» خود شدید می‌شود
مانند نوری که زیاد شود
یا کاسته می‌گردد
مثل نوری که کم شود

با تمام مسامحه‌هایی که در این بیان وجود دارد
در نهایت
علمی تعریف می‌شود در حکمت متعالیه
که مانند «نان مطلق»
تا به حال نه کسی دیده است و نه کسی خورده!

مدت‌ها پیش تعدادی فیلم در این نشانی آپلود کرده بودم:
http://tablightv.ir/search.php?keywords=movashah&btn=Search&t=user
ملاحظه بفرمایید
شاید کمکی در برقراری ارتباط بیشتر با بحث مذکور نماید

موفق باشید

[ادامه دارد...]


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 74 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظر دهید!

در صفحه نخست می‌خوانید:  فونت علائم دعایی ترکیب با فونت فارسی - سه دشمن - حاکم فقط فقیه است - مهاجرت معکوس - 
نسبت عقل و دین 40 + پنج شنبه 94 مرداد 15 - 4:0 صبح

پس مساله خیلی پیچیده تر از این حرف هاست که بخواهیم با دو سه ایمیل حل و
فصلش کنیم.
استاد فقط جواب قسمت 3 ماند:
در ادامه ی همین فرمایشتان آمده است:
ما وقتی اراده الف را می‌کنیم
می‌بینیم دست‌مان به سمت بالا حرکت کرد
وقتی اراده ب را در وجودمان شکل می‌دهیم
می‌بینیم دست‌مان به سمت پایین می‌رود
بارها و بارها و بارها این اتفاق
دقیقاً به همین صورت تکرار می‌شود
قاعده «عدم تماثل» شهید صدر (ره) به دادمان می‌رسد
ناخودآگاه در درون خود
علم پیدا می‌کنیم
که دست‌مان وجود دارد
یقین می‌کنیم به بودن آن
از تناسب دائمی «عمل و عکس‌العمل»
منظور شما از اینکه فرموده اید ناخودآگاه در درون خود علم پیدا می کنیم
که دست مان وجود دارد و یقین می کنیم به بودن آن آیا منظورتان همان علم
حضوری می باشد؟
که اگر این را هم پاسخ بفرمایید متشکر و سپاسگزار خواهم بود.

بحث از علم حضوری
و تفکیک آن از علم حصولی
اصلاً تقسیم علم به دو مقوله و دو جنس مختلف
از جایی آغاز می‌شود
که علم دو منشأ مختلف پیدا می‌کند؛ حس و غیر حس
منطقی‌های پیرو ارسطو
وقتی مبدأ دریافت علم را بررسی می‌کردند
متوجه شدند که پاره‌ای از علوم از ورای حسّ به دست می‌آیند
و از بینایی و چشایی و لامسه و بویایی و شنوایی رد می‌شود
و اما پاره‌ای دیگر
بدون گذر از این واسطه‌ها
مستقیماً برای نفس حاصل می‌گردند

اما پرسشی در میان است
امروز که دوباره به آن می‌نگریم
آیا علمی وجود دارد که از حسّ نگذرد؟
اگر «حواس درونی» را هم به حواس پنجگانه اضافه کنیم؟!

مثلاً گرسنگی
یکی از بارزترین مثال‌ها برای علم حضوری
یا تشنگی
می‌گفتند: وقتی احساس گرسنگی می‌کنیم، هیچ واسطه‌ای از حسّ در میان نیست
پس هیچ خطایی امکان ندارد
و علمی قطعی و غیرقابل خدشه است
نیاز به هیچ مقدمه دیگری هم برای اثبات و استدلال ندارد

اما امروز ما می‌دانیم
که گرسنگی هیچ تفاوتی با مثلاً احساس زبری یک کاغذ سنباده ندارد
اگر زبری کاغذ سنباده را با حسگرهای سر انگشت درک می‌کنیم
گرسنگی را هم
با حسگرهایی که پیرامون معده قرار دارند
ادراک می‌نماییم
به نظر شما آیا تفاوتی در این میان هست؟!
پس حداقل این قبیل علم‌های حضوری
مانند گرسنگی و تشنگی و خستگی و مانند آن
از دایره علم حضوری خارج می‌شوند
و اگر در حس خطا راه داشته باشد
حس بیرون
این حس‌های درونی هم خالی از خطا نخواهند بود
و ما در این قبیل ادراکات نیز
تنها در یک سر رابطه هستیم!

اما علم ما به خودمان
علم ما به علم خودمان
علم ما به رفتار و گذشته و خاطرات خودمان
این‌ها چه؟!
چیزهایی که واقعاً بخشی از جسم انسان در آن واسطه نیست
تا شبهه دخالت حس در میان باشد
و آن را حصولی نماید

فرض بر این بوده است
که علم انسان به این قبیل موضوعات
نیازمند تحصیل نیست
لازم نیست کسب شود
خودبه‌خود پدید می‌آید
زیرا...
زیرا این موضوعات
خودشان در نفس حاضرند
یعنی علم نفس به این‌ها
مساوی‌ست با علم نفس به خودش!

در تعریف‌های جدیدتر برای علم حضوری و حصولی
به جای این‌که از واسطه‌گری حواس صحبت شود
از مطابقت عالم و معلوم سخن گفته شده
چیزی که با مبنای صدرالمتألهین سازگارتر است
می‌گویند هر گاه عالم و معلوم متحد باشند
یک چیز باشند یعنی
اصلاً دو تا نباشند
این‌جا علم به صورت حضوری‌ست
یعنی عالم تا توجه پیدا کند
به معلوم علم دارد
نیاز به تحصیل و کسب نیست

به این تعریف دقت بفرمایید؛
وحدت عالم و معلوم
آیا در این‌جا اساساً اطلاق عنوان «علم» صحیح است؟
اصلاً علمی پدید می‌آید؟
وقتی دو چیز در کار نباشند
فقط یک چیز باشد؛ نفس
علم چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟
عالم و معلوم متضایف هستند
از اصطلاحاتی در منطق
که دو طرف دارد
که به هم شناخته و تعریف می‌گردند و به هم وابسته‌اند
مانند: پدر و پسر
عالم و معلوم و آن‌چه در میان آن‌ها روی می‌دهد
چنین وضعیتی دارند
حال علم حضوری چگونه علمی‌ست که اصلاً دو طرف ندارد؟!

بله برادرم
علم حضوری یک مغالطه است
زیرا اصلاً علم نیست
علمی که تنها یک طرف دارد؛ نفس
این در تعریف علم نمی‌گنجد
زیرا در آن فرض شده که طرف دیگر عین و مطابق همان طرف اول است
پس علمی وجود ندارد
و ادراکی واقع نشده
زیرا ادراک و فهمیدن و دانستن و آگاه شدن و علم و یقین
همه نیازمند طرف دوم هستند
زیرا همه‌شان
بر اساس دو طرف عالم و معلوم تعریف شده‌اند

بگذریم از این‌که علامه بزرگوار
مرحوم طباطبایی (ره)
در نهایةالحکمه
پا را از این نیز فراتر گذارده
حتی علم حصولی را نیز به مطابقت و وحدت عالم و معلوم توصیف می‌فرمایند
زیرا با مبنای اصالت وجود
در حکمت متعالیه
نمی‌شود طور دیگری به علم دست یافت
ارتباط با واقع قطع می‌شود
اگر وحدت عالم و معلوم
یا عاقل و معقول
لحاظ نشود

از این رو
و با این بیانی که عرض شد
اساساً تمامی علوم ما «حصولی» هستند
اصلاً اگر علم حصولی نباشد علم نیست
و از تعریف علم خارج است
زیرا دیگر دو طرف نخواهد داشت
و علمی که دو طرف نداشته باشد؛ عالم و معلوم
می‌شود: عالم و عالم
که این نادرست است
زیرا استفاده از لفظ «عالم» در این‌جا غلط است
چون طبق منطق
نمی‌شود یکی از متضایفین را بدون دیگری استعمال کرد
پدری که پسر ندارد
اصلاً پدر نیست!
نمی‌شود بچه نداشته باشد، ولی پدر باشد!

عالم بدون معلوم ممکن نیست
و اگر معلوم عین عالم باشد
در حقیقت یک معلوم توهّمی و اعتباری و خیالی‌ست
یعنی «فرض» شده و «اعتبار» و «جعل» شده که معلوم باشد
پس این‌جا
«عالم» هم اعتباری و غیر حقیقی می‌شود
یعنی عالم هم نیست!

مانند مردی که خودروی زیبایی دارد
و به آن علاقه بسیار
می‌گوید: «این عین فرزند برای من می‌ماند»
اگر به او بگویند «پدر»
چون «خود فرزند اعتباری‌ست»
پدر بودن او هم «اعتباری‌ست»
یعنی مبتنی بر فرض و جعل
و غیرواقعی

از این‌جاست که عرض می‌کنم
اصلاً علم حضوری نداریم
و تقسیم علم به حضوری و حصولی هم لغو می‌شود
وقتی یکی از طرفین تقسیم امکان تحقق و فرض وجود ندارد!

اما آن‌چه بنده عرض کردم
که خودبه‌خود پدید می‌آید
زیرا علم نوعی تغییر است
تغییر در نفس انسان
نفسی که علم به الف مثلاً دارد
متفاوت است با نفسی که علم به الف ندارد
دو نفس که با هم مختلف باشند
در دو زمان متفاوت
یعنی تغییر کرده است
یعنی امروز که الف را می‌داند
این نفس فرق کرده است
با دیروزش که الف را نمی‌دانست
و بر اساس این گزاره که «هیچ نفسی نمی‌تواند علت تغییر خود باشد»
پس باید این تغییر از خارج او حاصل گشته باشد

استاد حسینی (ره) با همین «علّت تغییر» آغاز می‌کند
بحث فلسفی خود را تحت عنوان «اصالت ربط»
و از ضرورت وجود «تغییردهنده» است
که به «وجود موچودات خارجی»
چیزهایی ورای وجود نفس انسان
وجود خود ما
پی می‌برد

در هر صورت
وقتی تصرّف انسان در نفس خودش ناممکن باشد
و علت تغییر هر چیزی ضرورتاً در بیرون آن باشد
بر خلاف دیالکتیک هگل
که اجازه می‌دهد سیستم درون خودش مُغَیّر داشته باشد
به این‌که آنتی‌تز
که داخل سیستم است
سبب هدم تز و تغییر کل سیستم گردد
بر مبنای استاد حسینی (ره)
ضرورتاً باید امری خارج از نفس سبب تغییر آن شود
پس
با این فرض
تمام علوم ما غیراختیاری هستند
زیرا تغییر در نفس محسوب می‌گردند
اما
ما مقدمات حصول علم را فراهم می‌کنیم
مثلاً روی خود را به سمت حرم مطهر حضرت معصومه (س) می‌گردانیم
و با این فعل که از ما صادر می‌شود
امکانی فراهم می‌گردد
برای اسباب مادی و غیرمادی عالم
که در نفس ما اثر بگذارند
و علمی را برای ما حاصل نمایند
که مثلاً بدانیم گنبد حرم به رنگ طلایی‌ست

اما خود علم
خیر
آن را ما به اختیار خود حاصل نمی‌کنیم
زیرا تصرف در نفس است
و نیازمند امری خارجی‌ست
چیزی خارج از نفس خودمان
ما مقدمات این تغییر را فراهم می‌کنیم
یعنی
نفس خود را در معرض تغییر قرار می‌دهیم
مانند فردی که به آفتاب نگاه می‌کند
و مقدمات کوری خود را فراهم می‌نماید
اگر چشم او نابینا شود
از اثر آفتاب است
نه منتسب به خود او
اما البته
او به اختیار خود
چشمانش را در معرض نور شدید آفتاب قرار داد

به این سبب بود که آن‌طور عرض شد
و علم خودبه‌خودی توصیف گشت

ما وقتی اراده بر حرکت دست می‌کنیم
و با هر اراده
تغییر متناسب با آن اراده در حواس ما پدید می‌آید
یعنی «اراده بالا آمدن دست راست» می‌کنیم
و حس «دیدن بالا آمدن دست راست» می‌کنیم
هر بار که الف را می‌آوریم
می‌بینم که تصرّف ب در نفس ما حاصل شد
این‌جاست که یک تغییر در نفس ما ایجاد می‌شود
که به دست خود ما حادث نشده
مبتنی بر معماری عقل بشری
می‌یابیم که ارتباطی بین الف و ب هست
قاعده «عدم تماثلی» که استاد شهید فرمودند
شهید صدر (ره)
توصیفی‌ست از یک درک درونی که همه ما داریم
از این‌که یک وضعیت خیلی خاص
تصادفی تکرار نمی‌شود!

امیدوارم مطلب روشن شده باشد

موفق باشید

[ادامه دارد...]


برچسب‌های مرتبط با این نوشته: مباحثه 267 - فلسفه 74 - آقامنیر 118 -
نوشته شده توسط: سید مهدی موشَّح نظر دهید!

<   <<   101   102   103   104   105   >>   >

سه شنبه 04 خرداد 27

امروز:  بازدید

دیروز:  بازدید

کل:  بازدید

برچسب‌های نوشته‌ها
فرزند عکس سیده مریم سید احمد سید مرتضی مباحثه اقتصاد آقامنیر آشپزی فرهنگ فلسفه خانواده کار مدرسه سفر سند آموزش هنر روحانیت بازی خواص فیلم فاصله طبقاتی دشمن ساخت انشا خودم خیاطی کتاب جوجه نهج‌البلاغه تاریخ فارسی ورزش طلاق
آشنایی
سید مهدی موشَّح - شاید سخن حق
السلام علیک
یا أباعبدالله
سید مهدی موشَّح
آینده را بسیار روشن می‌بینم. شور انقلابی عجیبی در جوانان این دوران احساس می‌کنم. دیدگاه‌های انتقادی نسل سوم را سازگار با تعالی مورد انتظار اسلام تصوّر می‌نمایم. به حضور خود در این عصر افتخار کرده و از این بابت به تمام گذشتگان خود فخر می‌فروشم!
فهرست

[خـانه]

 RSS     Atom 

[پیام‌رسان]

[شناسـنامه]

[سایت شخصی]

[نشانی الکترونیکی]

 

شناسنامه
نام: سید مهدی موشَّح
نام مستعار: موسوی
جنسیت: مرد
استان محل سکونت: قم
زبان: فارسی
سن: 44
تاریخ تولد: 14 بهمن 1358
تاریخ عضویت: 20/5/1383
وضعیت تاهل: طلاق
شغل: خانه‌کار (فریلنسر)
تحصیلات: کارشناسی ارشد
وزن: 125
قد: 182
آرشیو
بیشترین نظرات
بیشترین دانلود
طراح قالب
خودم
آری! طراح این قالب خودم هستم... زمانی که گرافیک و Html و جاوااسکریپت‌های پارسی‌بلاگ را می‌نوشتم، این قالب را طراحی کردم و پیش‌فرض تمام وبلاگ‌های پارسی‌بلاگ قرار دادم.
البته استفاده از تصویر سرستون‌های تخته‌جمشید و نمایی از مسجد امام اصفهان و مجسمه فردوسی در لوگو به سفارش مدیر بود.

در سال 1383

تعداد بازدید

Xکارت بازی ماشین پویا X