در پناه حق.

سلام. در هر صورت بايد اولويت‌ها را هميشه در نظر داشت. اگر پدر تشخيص داده كه با فرزند آن‌طور بايستي رفتار شود، اولويت با تحمّل نظر اوست. البته براي آينده فرزند، مي‌توان با مراعات ادب، نظر خود را بيان نمود. اگر استدلال به اندازه كافي قوي باشد، در رفتار آتي وي تأثير مي‌نهد. اگر هم ننهاد و رفتار همان بود، اين‌بار بايد كودك را توجيه كرد؛ پدرت دوست دارد تو قوي باشي، به خاطر خودت اجازه نمي‌دهد من پي‌گير مشكلات تو باشم. اما تو نگران نباش، تلاش كن تا بر مشكلاتت پيروز شوي. حتي كودك پنج‌ساله نيز اين‌طور صحبت كردن و دلداري را درك مي‌كند. بنده حتي كودك دوساله را نيز اين‌طور توجيه كردم و بسيار قدرتمند جواب داد. خانم سابق وقتي بچه‌ها را به زور دادگاه از بنده جدا كرد، من براي تحويل فرزندان آن‌ها را توجيه كردم. چند وقت بعد پرسيد: «شما به سيداحمد گفتي مادرت حضانت شما رو گرفته بايد بريد؟!» گفتم: «بله»، گفت: «هر وقت دلش براي شما تنگ ميشه دستشو اين‌طوري مي‌كنه [كف دست راست عمود روي كف دست چپ] و مي‌گه: مامان حضانت منو از بابا گرفته بايد پيش مامان باشم!». بله، من براي اين‌كه بچه‌ها دچار آسيب نشوند، ساعت‌ها با آن‌ها صحبت كردم، در حالي كه سه سال و دو سال و يك سال بيشتر نداشتند هر كدام. يادم افتاد هنگامي‌:كه مي‌خواستم شيرفهم‌شان كنم، دستم را روي دستم گذاشته بودم و درباره حضانت با ادا و اطوار برايشان صحبت مي‌:كردم. اين حركت دست من تصور بفرماييد كه تا مدت‌ها در خاطرشان مانده بود و با آن خود را دلداري مي‌دادند. لذا هرگز نگران نباشيد. كودك هميشه راه گريز از مصيبت را دارد، به شرط اين‌كه با او صادقانه صحبت شود. به او بگوييد كه براي احترام به پدرش بود كه به كوچه نرفتيد و اين حُسن نيّت پدر را برايش توضيح دهيد و اين‌كه از او توقع داريد تا قوي باشد.

سلام. مشخص است كه چرا پدرش اين رفتار را داشته است. مي‌خواسته پسر قوي‌اي داشته باشد، احساس كرده پسر ضعيف و غيراجتماعي بار آمده. مردها فطرتاً علاقه دارند فرزندان خود را قوي بار آورند، مدير و مدبّر و براي اين‌كه فرزند مديريت لحظه‌ها را ياد بگيرد، يعني در هر شرايطي، بهترين رفتار را داشته باشد، تلاش مي‌كنند او را به تجربه وادارند. اين صحيح است. اما البته با توجه به يك نكته: ابتدا بايد دانش پايه اين‌كار را در اختيار او قرار داد. ما ابتدا بايد به او بگوييم كه در چه شرايطي چه رفتاري داشته باشد. وقتي مدام مانع او شديم تا ديگران را بزند، به قصد اين‌كه فرزند خوبي داشته باشيم، او قانون «ديگران را نزن» را تعميم مي‌دهد. حالا وقتي ديگران او را بزنند دفاع نمي‌كند زيرا آن را كلّي فرا گرفته و مطلق. پس بايد به او از ابتدا، وقتي با ديگران درگير مي‌شود بگوييم: تا تو را نزده‌اند نبايد بزني، زدن فقط هنگام دفاع مجاز است. اين‌گونه در درگيري نياز نيست خيلي نزديك شويم، يكي مي‌خورد و يكي هم مي‌زند. البته، جان بچه نبايد فداي آموزش شود. نبايد به بهانه اين‌كه قوي شود، دست يا پاي او تا آخر عمر آسيب‌ديده باشد كه! پس، من اگر خودم باشم و فرزندم، قبل از درگيري به او شفاهي آموزش مي‌دهم كه اگر زدند بايد دفاع كني؛ يكي خوردي يكي بزن. اما بعد از درگيري، دو كار لازم است؛ نخست شفاهي بگوييم: تو بايد دفاع مي‌كردي. ديگر اين‌كه حضوري با او برويم، آن فرد را نشانمان دهد، ببينيم اصلاً هم‌قد بوده‌اند؟ بچه كه نمي‌تواند مقابل بزرگ‌تر از خود دفاع كند. اگر تعادل نبود، خودمان آن بچه را بترسانيم تا ديگر ظلم نكند. اما اگر هم‌سن بودند، دور بمانيم و فرزند برود حق خود را مطالبه نمايد، فرد مقابل را وادار به عذرخواهي كند. همين‌كه دور بنشينيم قوت قلب او هستيم و او در پناه ما، دفاع را ياد گرفته، كم‌كم قوي خواهد شد. اما درباره استرس، پيشنهاد بنده صحبت كردن است. اين‌كه با او درباره وضعيتي كه در آن قرار گرفته صحبت بفرماييد و مدام حرف‌هايش را تكرار كنيد: خب، بعد؟ تو رو زد؟! محكم؟! بدون شماتت و تحقير، فقط اجازه دهيم تخليه شود؛ خيلي زور داشت؟ ترسيده بودي؟ اگه منم بودم مي‌ترسيدم، خب تو كوچيكي هنوز، بزرگ‌شي ديگه نمي‌ترسي. بچه‌ها وقتي درباره استرس خود صحبت كنند معمولاً زود آرام مي‌شوند. موفق باشيد.

ياعلي.

اگر از بنده مي‌پرسيد، بسياري از دوستان طلبه را ديده، با زندگي‌شان تا حدّي آشنا هستم. آن‌چه مي‌فرماييد به نظرم نمي‌رسد. يعني تهراني بوده خيلي خوب با قم سازگار درآمده، پول‌دار بوده با بي‌پولي ساخته، بي‌پول هم بوده تا به خانه بخت رفته فيلش ياد هندوستان افتاده، مال‌پرست گشته. اين‌كه عرض مي‌كنم تقوا، زيرا هيچ‌كدام از مشخصه‌هاي تولد ديگر نمي‌تواند كمكي نمايد. يك روز به ما گفتند كه نظر فلان استاد بزرگ اخلاق اين بوده كه از روستا زن بگيريد تا دچار مشكلات نشويد. اما امروز مسأله فرق مي‌كند. براي تبليغ به يكي از دورترين روستاها رفته بودم، مردمش تلويزيون مي‌ديدند، همين سريال‌هاي خودمان و دختران و پسرانش مثل تهراني‌ها در كوچه‌هاي روستا. روزي مي‌گفتند: دختران يزد مقتصدند و دختران ترك حرف‌شنو و دختران اصفهان منظم و خانه‌دار و دختران شمال خوب شوهران خود را جمع‌وجور كرده و رتق و فتق مي‌نمايند. براي هر منطقه خاصيتي فرهنگي درخشان شده مشهور مي‌شد. اما امروز گمان حقير اين است كه دختران ايراني همه مانند هم، تحت تأثير يك فرهنگ واحد قرار گرفته، ديگر اين خصوصيات منطقه‌اي باقي نمانده است. بلكه، امروز نقش تقواي فردي پررنگ‌تر شده. تقوا هم شاخص دارد. نمي‌دانم شما چندساله‌طلبه‌ايد، ولي مروري در احاديث بفرماييد مشاهده خواهيد كرد. تقوا شاخص‌هاي بسيار برجسته و روشني دارد. در روابط اجتماعي هويداست. اسراف، غيبت، دروغ، تهمت، بددهني، فحاشي، بي‌ادبي به بزرگتران، سرگرمي به دنيا، مال‌پرستي، اين‌ها هم شاخص و علامت دارد. قبول دارم كه صرف حجاب ديگر شاخص تقوا نيست، ولي رفتارهاي فرد نشانه‌هاي برجسته‌اي‌ست. از بزرگان خويش و قوم سراغ اين‌طور افراد را مي‌شود گرفت. وقتي سفره‌اي پهن مي‌شود، همه مي‌فهمند چه كسي بيشتر كار مي‌كند و چه كسي كنار مي‌نشيند. خودپرستي علامت دارد. انسان باتقوا خودپرست نيست. اين‌ها را مي‌شود تحقيق كرد. موفق باشيد. با اين بزرگوار هم مي‌توانيد مشورت بفرماييد: http://www.ardabili.com/mainf.htm

تشكر از بزرگواري شما كه اين نگاره ناچيز را قابل برگزينش دانستيد. پايدار باشيد.

به موجب «إن اكرمكم عندالله أتقاكم» نه دانش دانشگاهي موجب كرامت است و برتري و نه دانش حوزوي. آن‌كه تقوا نداشته باشد، حجم زياد دانسته‌ها ابزار آسيب بيشتر وي به اطرافيان مي‌گردد. علم حجاب است و سواد جز تاريكي نيست و هر چه وابستگي‌هاي انسان بيشتر باشد، چه به مبل و صندلي و چه خانه و ماشين و چه علم و دانش و مقامات و درجات دنيايي، هيچ تفاوتي نمي‌كند، اين وابستگي‌ها او را بيشتر در خود فروبرده و به ظلمات و تاريكي مي‌كشاند. چنين انساني همسر خود را فداي همان وابستگي‌ها مي‌نمايد؛ خواه مبل و صندلي باشد و خواه علم و دانش. وارستگي اسباب كرامت است و بريدن از دنيا دليل بزرگي. اين‌هايي كه گفتيد را من نمي‌دانم. يعني از ساختار دروني و شيوه آموزشي و مراحل و مدارك علمي حوزه علميه خواهران جز همان‌چه كه در افواه مي‌گردد مطلع نيستم. همان‌طور كه در جامعه آدم‌هاي بد و خوب ديده مي‌شود، در هر نهادي نيز چنين است، حتي حوزه‌هاي علميه. زيرا ملاك خوبي و بدي سواد نيست، تقواست. اين‌كه هوش بالا باشد، اگر تقوا نباشد، همين هوش سبب استثمار همسر و اطرافيان مي‌گردد. حق با شهيد مطهري است كه فرمود: علم سرعت مي‌دهد و ايمان جهت. موفق باشيد.