اما چرا اینگونه بیمحابا از لذت سخن گفتیم و آن را زیربنا و پایگاه تحلیل نیازهای انسان قرار دادیم؟! آیا حقیقتاً انسان بر پایه لذت رفتار مینماید و همه افعال وی بر این اساس قابل توصیف است؟!
برای پاسخ به این پرسش، هر چه از نظریههای لذت که در توان داشتم جمع کردم و همه را در یک نمودار قرار دادم. نظریات را بخوانید و پاسخ را خود بیابید.
نمودار کامل
از غربی و شرقی و مسلمان و غیرمسلمان در خود دارد. شاید کامل نباشد، اما به نظر میرسد فضای مناسبی از آنچه در اندیشه فلاسفه درباره لذت جریان داشته ارائه مینماید.
مهم این است که پیوسته این نگاه در میان فلاسفه وجود داشته که فعل بشری از نقطهای نشأت گرفته که نوعی رضایتمندی برای وی فراهم میآورد. هم پیش از صدور فعل او را ترغیب میکند و هم پس از آن نفس وی را آرام مینماید. معمولاً نیز آن را با واژه «لذت» (pleasure) توصیف کردهاند. توجه به نظریات فوق میتواند دلیل مبتنی شدن نظام نیازها بر لذت و ألم را توجیه نماید.
خلاصه اینکه ما اگر بتوانیم منشأ فعل انسانی را به درستی دریابیم و غایات رفتاری وی را با نگاهی جاودانه و اخروی شناسایی کنیم، آنگاه میتوانیم سبک زندگی انسانی را به نحوی معماری نماییم، تا در نقطه مختصات نیازهای او واقع شده و بتواند امیال وی را در هر دو دنیا به بهترین وجه تأمین نماید. ما میخواهیم انسان در هر دو عالم لذت ببرد، دنیا و آخرت و برای اینکار به دنبال سبک زندگی اسلامی میگردیم. برچسبهای مرتبط با این نوشته: فرهنگ 89 -
|