نمونه اقتصاد اسلامی دروغ ِ تکثّرگرایی به بهانه غزّه خانه داری یا نداری اتحادیه مستقل خبرنگاران

[بیشتر]

حلقه میانی چیست؟ فقه هوش مصنوعی فهرست فصوص و فتوحات ما چند روح داریم؟ چه شود؟

[بیشتر]

• موانع طراحی حکومت
• داستان ِ بانکدار
• روش محاسبه سود وام بانکی
• مسأله شناخت
• تأمین امام جماعت
• اصول تربیت فرزند
• انرژی‌های غیرهمسو
• مسیر مرجعیّت
• خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم
• هویّت ِ بورس
• عشق و فقه
• نواقص العقول
• من؛ مسئول
• فهم غلط از استخاره
• درمان ِ سازمان ِ تنبل
• تحولات اقتصاد کلان
• اولین نرم‌افزار من
• انقلاب در ساختارها
• پول در بانک
• سازمان جبهه
• آسیب فعالیت فرهنگی
• سامانه خانواده
• چرا تعدّد زوجات نه
• هدف ِ ازدواج
• چه کنیم؟
• سبک زندگی
• نسبت عقل و دین
• حل مشکل جبر و اختیار
• پارادوکس طلبه برنامه نویس
• سفرنامه خاورمیانه

[بیشتر]

دبیرستان سرای ایرانی ایده پرتقالی اگر خواننده بازگردد رأی ِ مخفی دستاورد تحصیلی

[بیشتر]

ضرورت حجیّت
راه اِستناد به وحی یکی بیشتر نیست و آن فقه است و در فقه آن‌چه هدف، دستیابی به حجیّت؛ به معنای منجزیّت و معذّریت. فقه شیعه بر خلاف عرفان اصلاً ذوقی نیست و به سلیقه دانشمند ربطی ندارد. بر خلاف فلسفه صرفاً عقلی هم نیست، عقل مستقل که خود را قادر به درک «واقعیت بتمام ذاته» بداند؛ واقعیتی «کما هی هی»، امروز می‌گویند: عقل خودبنیاد. فقه مبتنی بر روش استنباط است، روشی که خود از بطن دین برآمده و بر کتاب و سنّت بنا شده. مدل حکومتی که بنای دینی بودن دارد، باید بر حجیّت متکی باشد.
متأسفانه تأکید و توجهی بر ضرورت حجّت بودن و حجیّت داشتن مبانی و روش‌ها و دستاوردهای پژوهش‌ها دیده نمی‌شود. اگر این مهم مغفول بماند، اِستناد محصول طرح حکومت به دین ناممکن است.
باید تعریف درستی از حجیّت فقهی ارائه شود و تأکید شود تمامی پژوهش‌ها و دستاوردهای پژوهشی مورد انتظار بایستی به حجیّت برسد، تا مقبول باشد و در غیر این صورت پذیرفتنی نیست.
رساله عملیه که منتشر می‌شود، فقیه روی جلد آن را امضا می‌کند و می‌نویسد: «إن‌شاءالله عمل به این رساله مجزی است». با این عبارت، عمل مکلّف را بر دوش می‌گیرد و ضمانت می‌کند. او برای حصول و رسیدن به چنین وضعیتی که بتواند ضمانت در عمل به احکام شرعی ارائه کند، حالتی که مکلّف بداند اگر عمل کند خداوند از او می‌پذیرد و از عِقاب در امان می‌ماند، به طریق حجیّت متوسّل می‌شود. حجیّت به قول فقها محصول و ثمره بذل جُهد و استفراغ وُسع است.

احتفاظ بر تراث
کار دانشمند غربی آسان بوده. از همان ابتدا که به ترجمه پرداخته و دانش دانشمندان اسلامی را نشر داده، نه نامی از آن‌ها برده و نه یادی از آن‌ها کرده. همه را هم به نام خود ثبت. او به گذشته خود نیز حمله‌ور، هم‌عصران خود را نیز تخطئه، برای او عالم و دانشمند احترامی نداشته‌اند، مگر فردی که استاد خودش بوده، یا هم‌نظر و هم‌عقیده با او. دانشمند غربی از گذشته روی گردانده و بی‌هوا همه را به تیر خلاص رانده. ما اما مسلمانیم و احترام بزرگان خود را پاس می‌داریم. می‌دانیم بر دوش آن‌هاست که این‌جاییم و بدون تلاش و جهاد آنان کجا بودیم؟! ما نمی‌توانیم بکوبیم و بسازیم. نمی‌توانیم همه را خراب کنیم و بر ویرانه‌های علمی‌شان دانش جدید بنا نهیم. اگر هم بخواهیم جامعه اسلامی اجازه نمی‌دهد، جامعه علمی هم. بنابراین تحوّل در علوم انسانی، در مبنای اسلامی آن، در جامعه اسلامی، به این سادگی نیست. توجیه این‌که فلان استاد اشتباه کرده و فلان آیت و نشانه پروردگار که کلام او حجّت بر مردم است، برداشت علمی به خطا داشته، از پس هر دانشمند و اندیشمند و عالمی بر نمی‌آید.
باید دید چطور می‌شود جامعه علمی حوزوی و دانشگاهی را متقاعد کرد تا از نظریه‌های علمی بدل شده به فرهنگ عبور کند و بگذرد و بپذیرد گذشتگان ملکه عصمت نداشته و از خطا مصون نبوده‌اند. حجاب شخصیت‌ها و حرمت اخلاقی آن‌ها داخل در آثارشان نشود.
بخشی از تحوّل در علوم انسانی که نیاز اصلی و اساسی دستیابی به طرح حکومت است، به فرهنگ‌سازی اختصاص دارد. این باید در طرح‌های مطالعاتی دیده شود و برنامه‌هایی برای آن پیش‌بینی، تا بتوان این باور را در میان مردم جا انداخت که می‌شود، بله می‌شود دیدگاه بزرگی را نقد کرد، بدون آن‌که ساحت ادب خدشه‌دار شود و بی‌احترامی صورت پذیرفته باشد.
شیخ طوسی خیلی جلیل‌القدر بود، هنوز هم هست. حوزه‌های علمیه شیعه وامدار او هستند، او مؤسّس حوزه نجف است و برای نخستین بار محیطی فراهم کرد تا فقه شیعه تدریس و تحصیل شود. اما امروز برخی نظریات او مقبول فقها نیست و به آن اشکال دارند، جالب که این نقد اشکالی هم ندارد. همگان پذیرفته‌اند که قرن‌ها گذشت زمان، فهم امروز را دقیق‌تر کرده است، بدون آن‌که وهنی برای فهم گذشتگان باشد. این حالت باید برای اندیشمندان متأخّر و علمای معاصر هم حاصل شود، تا نقد نظریات آنان نیز بی‌مانع شود.

[ادامه دارد...]

پنج شنبه 103 آذر 8

امروز:  بازدید

دیروز:  بازدید

کل:  بازدید