...در فشار قرار گرفته. تا پس نزند. ولي وقتي رفتار والدين خود را مشاهده كند كه چقدر حساس هستند به احكام، اگر به آن‌ها اعتماد داشته باشد و هرگز از آن‌ها ظلم نديده باشد و دروغ نشنيده باشد، همان الگو را تكرار مي‌كند. «اگر سال ديگه خود بچه ها درخواست کنن که پياده روي اربعين برن» ديروز مريم گفت برويم پارچه‌فروشي، گفتم هر وقت همه موافق باشيد مي‌رويم. خودش رفت دو تاي ديگر را متقاعد كرد و رفتيم. موقع برگشت گفت برويم نمايشگاه لوازم منزل، گفتم اگر بچه‌ها موافقت كنند، سيداحمد قبول نكرد، برگشتيم خانه! اگر همه با هم بگويند برويم پياده‌روي، البته كه قبول مي‌كنم. ولي خب به شرايط هم نگاه مي‌كنم كه ببينم چقدر امكان دارد، هم از نظر مدرسه و تحصيل و هم مسائل مالي. «پيش بيني مي کنيد اينکار رو انجام نميدن؟» بله. خيلي بعيد است چنين چيزي را بخواهند. البته چه بسا من بگويم، نه نياورند. ولي خودشان فكر نكنم چنين پيشنهادي بكنند. زيرا در تلويزيون ديده‌اند و با سختي‌هاي آن آشنا شده. ضمن اين‌كه براي غيبت نداشتن از مدرسه خيلي حساس هستند. در تمام سال‌هايي كه تحصيل كرده‌اند، هر كدام شايد بيش از يك يا دو روز غيبت نداشته‌اند. مثلاً فكر كنيد مريم شش سال مدرسه رفته حداكثر دو روز در تمام اين سال‌ها غيبت داشته است. آن‌هم به دليل بيماري بوده. «دقيقا عين جملاتي که توي اون جزوه ي تربيت نوشتيد» بله چنين است. من سعي كرده و مي‌كنم از كودكي‌شان كه كلمات قلمبه و سلمبه استفاده كنم. البته خودشان هم فهميده‌اند كه وقتي كلمات جديد به كار مي‌‌برم خيلي شمرده مي‌گويم و بعدش با چند تا جمله هم‌معني تفسير مي‌كنم. يادم هست سه چهار سالشان كه بود، رفته بوديم تاسوعا يك حسينيه‌اي، يكي از دوستان از سيداحمد پرسيد كه سواد داري؟ سيداحمد گفت: دارم تلاش مي‌كنم كه باسواد شوم! بنده خدا تركيد از خنده وگفت: مابعد از اين همه سال تازه كلمه «تلاش» را ياد گرفته‌ايم! سعي بسيار كرده‌ام كه دايره واژگاني‌شان را توسعه دهم. به خاطر همين از همان كودكي با آن‌ها بزرگانه حرف مي‌زدم. بهشان هم مي‌گفتم كه خيلي از والدين با بچه‌ها كودكانه حرف مي‌زنند و خيال مي‌كنند دارند به آن‌ها كمك مي‌كنند، ولي اين خيانت است، زيرا وقتي بچه مثلاً مي‌گويد ديب‌دميني، چشمش به دهان والدين است. وقتي ...