به بهانه غزّه خانه داری یا نداری اتحادیه مستقل خبرنگاران فقر ِ عمومی و عمومیّت ِ فقر رابطه فاصله طبقاتی با استبداد

[بیشتر]

فقه هوش مصنوعی فهرست فصوص و فتوحات ما چند روح داریم؟ چه شود؟ سارق ِ خدمتگزار

[بیشتر]

• روش محاسبه سود وام بانکی
• مسأله شناخت
• تأمین امام جماعت
• اصول تربیت فرزند
• انرژی‌های غیرهمسو
• مسیر مرجعیّت
• خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم
• هویّت ِ بورس
• عشق و فقه
• نواقص العقول
• من؛ مسئول
• فهم غلط از استخاره
• درمان ِ سازمان ِ تنبل
• تحولات اقتصاد کلان
• اولین نرم‌افزار من
• انقلاب در ساختارها
• پول در بانک
• سازمان جبهه
• آسیب فعالیت فرهنگی
• سامانه خانواده
• چرا تعدّد زوجات نه
• هدف ِ ازدواج
• چه کنیم؟
• سبک زندگی
• نسبت عقل و دین
• حل مشکل جبر و اختیار
• پارادوکس طلبه برنامه نویس
• سفرنامه خاورمیانه

[بیشتر]

اگر خواننده بازگردد رأی ِ مخفی دستاورد تحصیلی شدّت ِ عدالت رشد

[بیشتر]

«هیچ‌کس مسئول اعمال غیرارادی خود نیست»

انسان مسئول است
همه‌مان هستیم
چرا مسئولیم؟
زیرا اراده آزاد داریم
اختیار یعنی

اما
این مسئولیت مشروط است
مشروط به مقدمه خود
به مبنای خود
به «اراده آزاد»

پس
فعلی که خارج از اراده انسان باشد
این را همه فلاسفه معتقدند
هیچ انسانی نسبت به آن مسئول نیست
مسئول اعمال غیرارادی خود

فرزند ما هم انسان است
مشمول همین قانون اراده‌ها
او نیز
کارهایی را به اراده خود انجام می‌دهد
و کارهایی را
طبیعتاً‌ خارج از اراده خود
و البته
چون کودک است
چون تجربه کمتر
چون بدون مهارت
خیلی بیشتر اتفاق می‌افتد که خارج از اراده عمل کند

سیداحمد لیوان را شکست
فرزندم است
تازه راه افتاده
عشق این داشت که لیوان را به آشپزخانه ببرد
از سر سفره
برداشت
کمی که رفت
افتاد روی سنگ جلوی آشپزخانه

خیره به من نگاه می‌کرد
منتظر عکس‌العمل من بود
انتظار داشت مرا ناراحت کرده باشد
اما من
تفکیک قائل می‌شدم
همیشه
میان آن‌چه ارادی‌ست با غیرارادی
فوراً به سمتش رفتم و بغلش کردم
از محل شکستن دور:
«چیزیت نشد پسرم؟ آرام باش، نگران نباش، چیزی نشده، مهم اینه که سالمی»

این اتفاق بعدها هم افتاد
هر کدام از کودکان اشتباهاتی می‌کنند
اعمال غیرارادی همیشه هست
شب‌ها هم هست
هرگز برای ادرار در شب هیچکدام‌شان را دعوا نکردم
حتی تند هم صحبت نکردم

یکی‌شان یک‌بار
شیر زیاد خورده
نه در دوران شیرخوارگی
بزرگ‌تر
مدرسه می‌رفت
اما
چون از این نی‌های طعم‌دهنده شیر خریده بودیم
عشق خوردن شیر پیدا کرد
چهار لیوان شیر خورد
شب
در خواب
اتفاق ناگواری افتاد
لباس و رختخواب که هیچ
بخشی از خانه را...
اسهال است دیگر
خواب است دیگر
اختیار که ندارد

همه را تمیز کردم
سخت بود
اما
ذره‌ای تند نشدم
حتی صدایم هم بلند نبود
زیرا می‌دانستم
این‌که او مسئول عملی که انجام داده نیست

آن‌قدر اتفاقات مشابه افتاد
آن‌قدر وسایل شکسته شد و آسیب دید
که فهمیدند
دانستند
یقین کردند
صراحتاً هم گفتم:
«من هرگز به خاطر شکستن چیزی دعوایتان نمی‌کنم»

کودک ظلم را می‌فهمد
هر انسانی می‌فهمد
در هر سنّی که باشد
بازخواست به خاطر عمل غیرارادی ظلم است
حتی اخم کردن به خاطر آن هم
حتی نگاه تند هم ظلم است
وقتی کاری که کودک کرده از روی اختیار نبوده باشد
این می‌شود که کودک آرامش پیدا می‌کند
اعتماد به کسی که مربّی اوست!

[ادامه دارد...]

پنج شنبه 103 اردیبهشت 6

امروز:  بازدید

دیروز:  بازدید

کل:  بازدید