سلام. احسنت. به نكته دقيقي اشاره فرموديد. حقيقتاً ما يك بحران عجيبي در فلسفه داريم و آن اين‌كه: هنوز مرز اصالت ماهيت و اصالت وجود مشخص نشده است! بله. اين‌طور است. نگاه كنيد. يك روزي فلاسفه معتقد بودند آن‌چه واقعيت را مي‌سازد «چيستي» آن است. همان ماهيت. ابن سينا هم براي همين مثال مشمشه را زد. اين‌كه علت فقط به آن «هستي» مي‌دهد و نمي‌تواند خصوصياتش را به او بدهد. مشمشه مشمشه است و ذات آن تغيير نمي‌كند. خب، ماده و صورت در اين دستگاه تعريف شد. متناسب با منطقي كه حدّ را به جنس و فصل تعريف مي‌كرد. ماده شد واقعيتي در خارج كه متناظر با جنس است و فصل هم همان صورت خارجيه. در اين دستگاه فلسفي كه منطق مخصوص به خودش هم داشت، البته كه علت‌ها چهار تا مي‌شدند؛ علت مادي و علت صوري و ... اما وقتي مبناي فلسفه تغيير كرد، با اسفار اربعه ملاصدرا بايد همه اين فروعات تغيير مي‌كرد، به تبع مبنا. اما نكرد. مثلاً وسط فلسفه اصالت وجود مي‌بينيد بحث از مقولات عشر به ميان مي‌آيد كه اساساً ماهيتي‌ست و ربطي به وجود ندارد. كم هم نيست. تناقض‌هاي درون اين فلسفه بسيار است و اگر با دقت بررسي كنيد، در جاي جاي آن مشاهده مي‌فرماييد. به همين دليل شايد بوده كه فرد دانشمندي چون استاد فياضي معتقد شده كه مبناي صدرالمتألهين اصالت وجود و اصالت ماهيت با هم بوده است و علامه طباطبايي اشتباه متوجه شده و مسيري متفاوت از ملاصدرا پيموده است. بله، اگر قائل به عليّتي باشيم كه اصالت وجود مي‌گويد، قطعاً علّت يكي بيشتر نيست و قابل تركيب هم نبوده، اصلاً علّت‌ها همه بايد بسيط تلقّي گردند. ساير عللي هم وجود ندارند تا دليل يا سبب نام‌گذاري شوند. معلول هم هميشه بوده است. زيرا علت بوده، پس معلول هم هميشه بوده. چرا كه تمام علّت‌ها پشت سر هم معلول هم بوده تا به واجب‌الوجود ختم شوند. واجب بالذات هم چون هميشه بوده، پس سلسله معاليل هميشه بوده‌اند و ازلي و ابدي... :))