از كجاي كلام بنده فهمديد كه بايد وظيفه را تعطيل كرد؟! اتفاقاً خاطراتي كه عرض كردم دقيقاً ناظر بر ضرورت اداي تكليف بود. علما وظيفه دارند حكم خدا را بگويند و به اطلاع مردم برسانند كه مثلاً اختلاس دزدي‌ست و حرام است. پس وظيفه من و شماست كه اگر رئيس اداره‌مان در حال اختلاس است و ما مي‌دانيم، جلوي او را بگيريم. با تذكر دادن به خودش و اگر نشد به بازرسي و اگر نشد به سازمان‌ها و نهادهاي ديگر و حراست و غيره. حالا يك عده چون مي‌دانند بعد از اين برخوردها، حقوقشان قطع خواهد شد و حالشان گرفته، بي‌خيال مي‌شوند و همان‌طور كه فرموديد وظيفه را تعطيل مي‌كنند. حالا اين تقصير بر گردن علماست؟! آيا وظيفه علماست كه به تمام ادارات سر بزنند و تمام تخلفات را گزارش كنند؟ يا وظيفه تك‌تك پرسنل همان اداره؟! اين بي‌انصافي‌ست كه هواپرستي‌هاي خودمان را گردن ديگران بياندازيم و با فرافكني بخواهيم عمل نكردن به وظيفه خودمان را توجيه كنيم. ببينيد، من خودم يك زماني هر كسي را كه با فرزندش به مشكل مي‌خورد تقبيح مي‌كردم كه اشتباه كردي، وگرنه فرزندت خوب تربيت مي‌شد. گمان مي‌كردم هر انسان بدي حتماً تربيت بدي در خانواده داشته است و گرنه آدم حسابي مي‌شد. ولي وقتي با «اختيار» بيشتر آشنا شدم، فهميدم اشتباه مي‌كردم و بوي جبر از انديشه‌ام بر مي‌آمد. پسر نوح با اين‌كه پسر نوح بود فاسد شد. يعني يعقوب در تربيت پسرانش كم گذاشته بود؟! اگر اصلاً هر اشتباه فرزند به والدين باز گردد، پس ثواب و عقاب اخروي كه كلاً غيرقابل توجيه و نارواست! بلكه فرزند در بهترين تربيت هم مي‌تواند پس از رشد و بلوغ، مسير كج را برگزيند و در خوب بودن مجبور نيست! علما وظيفه دارند مردم را «آگاه» كنند. تمام تكليف عالم همين است. نجّار از چوب مي‌سازد، آهنگر از آهن، هر متخصصي آن‌چه كه دارد را به مردم خدمت مي‌دهد. عالم علم دارد، همين. پس همين علم را به جامعه تقديم مي‌كند و مي‌شود آگاهي. او كه نمي‌تواند مردم را وادار به اطاعات از مسير حق نمايد. اين وكلا را مردم به مجلس مي‌فرستند، اين رؤسا را مردم به دولت مي‌فرستند. رفتار اين‌ها مظهر خواست جامعه است. نيست؟! غرض اين‌:كه مردم بايد بخواهند هزينه نهي از منكر را بپردازند. علما اين را به ما ياد مي‌دهند؛ با آيه و روايت و فتواي فقيه. حالا خيلي‌ها نمي‌خواهند اين هزينه‌ها را بپردازند، گناه علما چيست؟!