فصل گرما نزديك و مردم به دنبال ابزاري براي خنكي. انسان‌ها اختراع كردند، ابزارهاي ثابتي مانند سايبان، يا متحرّكي مانند بادبزن. بادبزن از نظر علم مكانيك يك ماشين است؛‌ يك اهرم كه به دليل تفاوت بازوي نيرو و كار، سرعت را افزايش مي‌دهد و باد را جابه‌جا مي‌كند. پنكه هم يك ماشين است؛ اما انرژي را از نوع الكتريكي آن به حركتي تبديل مي‌نمايد. كولر هم همين‌طور و حتي چيلرهاي بسيار بزرگ صنعتي. چه چيزي در اين ميانه تفاوت كرده كه اسباب نگراني ما و شما را پديد آورده است؟! ابزار ابزار است؛‌ آيا تفاوتي ذاتي و دروني ميان بادبزن و چيلر وجود دارد؟! جز تغيير مقياسي در كارآيي؛ سرعت و دقت و كيفيت فعاليت. كار بهتر انجام مي‌شود و راندمان افزايش مي‌يابد. آيا اين بالذات مطلب بدي‌ست؟! كتابي در فرهنسگتان علوم اسلامي منتشر شده است سال‌ها پيش به نام «جهت‌داري علوم». بخشي از مباحث استاد حسيني (ره) را شامل است. سؤالي كه خيلي‌ها مي‌پرسند و من خود نيز نخستين بار كه با انديشه‌هاي فرهنگستان آشنا شدم از آقاي ميرباقري وقتي به مدرسه حقاني آمده بودند پرسيدم: چاقو با چاقو چه فرقي مي‌كند؟! چاقويي كه با آن گوسفند را ذبح كنند يا آن‌چه با آن خوك را بكشند!؟ پاسخ در جاي ديگري‌ست نه اين‌جا. ابزار ابزار است، درست، ولي... هنگامي‌كه خدمت آسيدمنيرالدين حسيني الهاشمي (ره) مؤسس فرهنگستان رسيدم و حضوري از ايشان پرسيدم، پاسخم را تقريباً اين‌طور فرمودند: مشكل «نظام»هايي‌ست كه پشت توليد اين فناوري‌ست. ما نه تنها با اصل فناوري كه حتي با اين فناوري‌هاي خاص بخصوصه مشكلي نداريم، اگر انتزاعي بنگريم هر كدام خيلي خوب... كولر خوب است، خودرو خوب است، هواپيما خوب است، گوشي موبايل هم خوب است، اما اين فناوري‌ها چگونه به دست آمده‌اند؟! نظامي از كارخانه‌ها. طوري كه اگر يكي از اين كارخانه‌ها نباشد، اين محصولات به دست نمي‌آيد. كارخانه‌اي كه موبايل توليد مي‌كند، مواد اوليه‌اي نياز دارد كه كارخانه ديگري تأمين مي‌نمايد و هلمّ جرّا. اين كارخانه‌ها هم زماني مي‌توانند با توليد انبوه خود، هزينه‌هاي توليد را پايين بياورند، اصطلاحاً توليد را مقرون به صرفه كنند، كه علم مديريت و اقتصاد و حتي روانشناسي و جامعه‌شناسي به كمك‌شان بيايد. اين‌كه چطور آدم‌ها را استخدام كنند، نيروي كار و چطور سرمايه‌دار را توجيه...