شبكه تحقيقات يعني «هم‌افزايي در پژوهش» كه از طريق ارتباط تنگاتنگ انديشمنداني كه در مرزهاي دانش تدبّر مي‌كنند پديد مي‌آيد. حوزه‌هاي علميه چنين وضعيتي داشتند. تاريخ را كه مطالعه مي‌كنيم، مي‌بينيم مرحوم آخوند خرساني تا صبح بيدار مي‌مانده و در پشت بام منزلش قدم مي‌زده تا ببيند چطور مي‌تواند نظريات شيخ انصاري را فردا اصلاح نموده و ارتقاء بخشد. عصر طلايي علم و دانش اسلامي كه صدها سال حكومت علمي اسلام بر جهان را پديد آورد، ناشي از وجود چنين شبكه تحقيقاتي بود. كتابخانه‌هاي عظيم و نظاميه‌ها و دانشگاه‌هايي كه به سرعت آخرين دستاوردهاي علمي را در اختيار ديگر دانشمندان قرار مي‌داد. تأسيس دانشگاه حضرت زهرا س در مصر توسط شيعيان فاطميون (كه امروزه به جامعه الأزهر تغيير نام داده) از ابزارهاي چنين شبكه تحقيقاتي بوده. دانشگاه جندي‌شاپور، نظاميه بغداد و اصلاً وجود چنان كتابخانه‌هاي عظيمي كه در كتب تاريخي از آن‌ها نام برده شده است. اين‌ها ابزارهاي «هم‌افزايي»ست. وضعيت در گذشته طوري بوده كه فقهاي شيعه پاي درس فقهاي اهل سنت مي‌رفتند و اشكال مي‌كردند به هدف ارتقاء وضعيت علمي جامعه. امروز البته ابزارها توسعه پيدا كرده و شبكه تحقيقات با مدل‌هاي نوين قابل پياده‌سازي‌ست، اما اصل «ارتباط هم‌افزا» متأسفانه امروزه در حوزه‌هاي علميه كم‌رنگ شده است. در يك دوره‌اي، بعضي از بزرگان ما ارتباط علمي خود را با ساير علما قطع كردند و نوعي «تشريفات» در روابط ميان بزرگان پديد آمد كه مانع از ارتباط علمي گشت. سرعت رشد علمي در حوزه‌ها از همين رو كم شد و مي‌بينيم خيلي از نيازهاي امروز در جامعه، با تأخير در حوزه‌ها بررسي مي‌شود. ترديدي نيست كه دوباره بايد در حوزه‌ها شبكه تحقيقات مستقر شود، البته نه اين‌بار لزوماً با همان متدهاي قديمي مربوط به سده‌هاي گذشته،‌ و البته نه لزوماً هم با مدل‌هاي غربي، ما بايد روشي ويژه عصر حاضر براي حوزه‌هاي علميه تدوين نماييم. بله، مدل‌هاي غربي را هم بايد مطالعه كنيم و كارويژه‌هاي آن‌ها را بررسي نماييم، تا طراحي بهتري داشته باشيم. تشكر از توجه شما به اين مطلب.