عذرخواهي دو جنبه دارد. سلاطين و شاهان و اساساً تمامي متكبّران عالم، عذرخواهي را براي تحقير مي‌خواهند، تحقير ديگران در برابر خود. لذّت مي‌برند از اين‌كه يك انسان را خوار نمايند، تا خود را بزرگ نشان دهند. اما ما عذرخواهي در دين هم داريم. اين‌كه از ما خواسته‌اند پيوسته استغفار نماييم. جنبه دوم عذرخواهي، همان‌چه كه در دين هم توصيه شده و مورد اصرار بزرگان ماست، جنبه «علامت» بودن آن است. نشان از تغيير رفتار. انساني كه عذرخواهي مي‌كند با كسي كه عذرخواهي نمي‌كند اين تفاوت را دارد كه به ما مي‌فهماند قصد تغيير رفتار خود را دارد. اما فرد دوم، فردي كه عذرخواهي نمي‌كند، هيچ علامت و نشانه‌اي وجود ندارد مبني بر اين‌كه قصد اصلاح رفتار در وي وجود دارد. در اين نگرش دوم به عذرخواهي، انتظار عذرخواهي مذموم به نظر نمي‌رسد. زيرا ما از روي تكبّر نيست كه توقع عذرخواهي داريم. بلكه به دنبال يك نشانه‌ايم، به دنبال اميد، به دنبال جرقه‌اي كه ما را اميدوار نمايد، به اين‌:كه «اراده بر تغيير» وجود دارد. به اين‌:كه فرد خاطي، متوجه اشتباهش شده است. علم دارد يعني به خطايش. از جهل مركّب درآمده. به چنين انساني مي‌توان اميد بست، به آينده همكاري با او. در هر صورت‌، البته كه صحيح مي‌فرماييد، انساني كه عذرخواهي را از بُعد اول بنگرد، فرعون است، اگر در ظاهر هم فرعون نيست، درونش فرعونيّت زبانه مي‌كشد. اين فرد خودبه‌خود از طاغوت شده است. اما اگر شما بخواهيد يك پروژه مشترك، مثلاً براي ساخت يك بنا، با ديگري شريك شويد، قطعاً به شواهد و ادله‌اي نياز داريد تا اعتماد بسازد و شراكت را معتبر و معقول نمايد. «عذرخواهي» از خطا يكي از ادله و شواهد اعتمادهاي آتي‌ست.